قوز قرنیه چیست؟ | علل، علائم، تشخیص و درمان

حتما وقتی پزشک به شما گفته که چشمانتان دچار قوز قرنیه شده، کنجکاو شده اید تا بدانید قوز قرنیه چیست و چه مشکلاتی را برای شما به وجود خواهد آورد؟!. ما در این مقاله، هر آن چه که لازم است شما در مورد این بیماری بدانید، را بیان می کنیم.تا انتهای مطلب ما را همراهی کنید.

قوز قرنیه چیست؟

بیماری قوز قرینه (Keratoconus)، از دو واژه ” قوز” و ” قرنیه ” تشکیل شده است. به معنای قوز شدن (خم شدن) قرنیه است. در این بیماری به مرور قرنیه چشم از حالت دایره ای به حالت مخروطی شکل در می آید.

قرینه یک  لایهٔ نازک و شفاف است که در بخش جلویی چشم قرار دارد و زلالیه، عنبیه و مردمک را محافظت می کند. قرنیه همانند یک شیشه پنجره از محتویات چشم محافظت می نماید ودو وظیفه اصلی دارد:

1. متمرکز کردن نور بر روی شبکیه
2. محافظت از ساختمان چشم

قرنیه را همانند یک شیشه دوربین در نظر بگیرید. هر چیزی که ما می بینیم در ابتدا باید از این قسمت بگذرد. در بیماری قوز قرنیه، به مرور قرنیه نازک تر می شود و قوام خود را از دست می دهد و حالت مخروطی و برآمده پیدا می کند. این برآمدگی (قوز شدن) بر روی انکسار نور در هنگام ورود به چشم تاثیر می گذارد و سبب تاری دید فرد می شود. همچنین فرد به مرور نسبت به نور حساسیت بیشتری پیدا می کند.

قوز قرنیه معمولاً دو چشم فرد را تحت تاثیر قرار می دهد و در سنین 10 تا 25 سالگی به تدریج بر روی دید فرد تاثیر می گذارد. در این شرایط بینایی فرد به مرور و با سرعت کم ضعیف تر می شود. ( احتمالا تا 10 سال پس از شروع این ضعیف تر شدن ادامه پیدا کند).

علائم بیماری قوز قرنیه

علائم این بیماری شامل تغییر مداوم در نمره چشم، دوبینی، هاله بینی، حساسیت به نور و .. است. کراتوکونوس علائمی مانند درد، قرمزی و التهاب ندارد. بلکه با پیشرفت بیماری و تشدید نامنظمی قرنیه به تدریج دید فرد بدتر و بدتر خواهد شد و علائم آن آشکارتر می گردد.

مشکلی که قوز قرنیه دارد این است که در مراحل خفیف به صورت نهفته است و علائم آن مشخص نیست. به جزء این که تغییرات مکرری در نمره چشم افراد به وجود می آید و به صورت آستیگماتیسم منظم یا نامنظم و متوسط تا شدید بروز نماید.

به طور کلی علائم این بیماری عبارتند از:

• تغییر تدریجی در بینایی
• تاری و انحراف دید
• دوبینی
• مشکل در رانندگی در شب به خاطر حساسیت به نور
• تغییر مداوم نمره چشم
• حساسیت به نور و دیدن هاله در اطراف آن

کراتوکونوس معمولاً هر دو چشم را درگیر می کند. اما ممکن است در یک چشم زودتر از دیگری به وجود بیاید و میزان شدت آن در هر  چشم متفاوت باشد. همچنین پیشرفت بیماری قوز قرنیه در هر فرد می تواند کاملا متفاوت باشد؛ به این معنی که در برخی از افراد ممکن است وضعیت ثابت باقی بماند و در برخی دیگر به سرعت پیشرفت نماید.

تغییرات می‌توانند در هر زمانی متوقف شود یا می‌توانند چندین دهه ادامه داشته باشند. هیچ راهی برای پیش بینی پیشرفت این بیماری وجود ندارد. نکته مهم این است که بدانید قوز قرنیه باعث کوری نمی شود. در مراحل پیشرفته، ممکن است باعث از دست دادن شفافیت قرنیه شود. پیشنهاد می کنیم در صورت مشکوک بودن به قوزقرنیه برای بررسی های بیشتر به مراکز بینایی سنجی مراجعه کنید:
لیست مراکز بینایی سنجی و اپتومتری کشور

علل بروز قوز قرنیه

عوامل متعدد و پیچیده ای در بروز کراتوکونوس تاثیر دارند. اگرچه علت قطعی این بیماری هنوز مشخص نشده است اما عواملی مانند ژنتیک، شرایط محیطی، حساسیت های چشمی و … در ابتلای به آن تاثیر دارند.

به طور کلی عواملی که در بروز و روند تشدید قوز قرنیه تاثیر دارند عبارتند از :

• عوامل ارثی و ژنتیکی: به نظر می رسد یکی از عوامل بیماری قوز قرنیه، عوامل ارثی و ژنتیکی باشد. پس خانواده های که سابقه این بیماری در آن ها وجود دارد. باید به صورت منظم چشمان خود را معاینه کنند. 
• شرایط محیطی
• حساسیت های چشمی
• مالش های طولانی مدت چشم: مالیدن چشمان از دیگر عواملی است که در تشدید قوز قرنیه تاثیر زیادی دارد. پس افراد مبتلا باید حتی الامکان از مالش چشمان خود خودداری نمایند؛ چرا که بیماری آن ها بدتر خواهد شد.
• سابقه حساسیت در خانواده: مانند سابقه کهیر
• عدم تعادل آنزیم های قرنیه: سلول های قرنیه مواد مضری تولید می کنند که به طور معمول آنتی اُکسیدان ها آن ها را از بین می برند و از فیبرهای کلاژن محافظت می نمایند. اگر سطح آنتی اُکسیدان ها کاهش یابد کلاژن ضعیف و قرنیه حالت قوز مانند پیدا می کند.
• بیماری های پوستی
• اختلالات کروموزومی: وجود برخی بیماری ها زمینه ابتلای فرد به بیماری قوز قرنیه را افزایش می دهد. کودکان سندرم داون و افراد آتوپی ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری باشند.
• همراهی این عارضه با سایر بیماری های چشمی: به عنوان مثال؛ فیبرهای پروتئینی کوچک (کلاژن) در چشم کمک می کنند تا قرنیه در جای خود ثابت نگه داشته شود. اگر این فیبرها ضعیف شوند قرنیه نمی تواند شکل طبیعی خود را حفظ کند. بنابراین شکل آن تغییر و حالت برآمدگی پیدا می کند.
• استفاده از لنزهای تماسی
• آسم آلرژیک

نحوه تشخیص

روش تشخیص بیماری کراتوکونوس به این صورت است که شخص با علائم کاهش دید مراجعه می کند. اگر این بیماری در مراحل پیشرفته آن باشد، با معاینه معمولی قابل تشخیص است. اما در صورتی که بیماری هنوز در مراحل خفیف باشد، باید از قرنیه فرد تصویربرداری شود.

یکی از رایج ترین تصویربرداری های قرنیه «توپوگرافی قرنیه» است. در این روش از انحنای سطح قرنیه تصویر برداری می شود. یک چشم سالم انحنای مشخصی دارد ولی در صورتی که قرنیه خیلی مسطح، شیب دار و یا انحنای هماهنگی نداشته باشد، باعث کاهش دید خواهد شد. هدف از توپوگرافی قرنیه مشخص کردن شکل و قدرت قرنیه است. این کار به وسیله تکنولوژی تصویربرداری کامپیوتری انجام می شود.

در Keratoconus قدرت قرنیه به طور منظم یا نامنظم افزایش یافته و تصویر توپوگرافی قرنیه این مساله را تایید می کند. هم چنین ضخامت قرنیه به تدریج کاهش می یابد که با پاکیمتر (دستگاه اندازه گیری ضخامت قرنیه) می توان آن را تشخیص داد.

روش های درمان بیماری قوز قرنیه

همان طور که ذکر کردیم کراتوکونوس یک بیماری پیش رونده است. از آن جا که این بیماری در طول زمان پیشرفت می کند ، تشخیص به هنگام و اقدامات درمانی به موقع در کنترل آن اهمیت اساسی دارد.

قوز قرنیه شامل پنج مرحله پیشرفت است در نتیجه درمان آن بستگی به این دارد که فرد در کدام مرحله از پیشرفت بیماری باشد. این مراحل عبارتند از :

• مرحله پیش از قوز قرنیه
• مرحله خفیف بیماری 
• مرحله پیشرفت متوسط بیماری
• مرحله پیشرفت شدید بیماری
• مرحله آخر پیشرفت بیماری

اگر قوز قرنیه در مراحل خفیف تشخیص داده شود، با روش های اصلاحی ساده و استفاده از عینک در این افراد قابل اصلاح است. در نتیجه این افراد می توانند به زندگی عادی خود برگردند.

در مراحل اولیه درمان ، عینک تجویز می شود و در مراحل پیشرفته تر از لنزهای تماسی استفاده خواهد شد. به طور کلی 10 روش درمان برای قوز قرنیه از مرحله خفیف تا شدید آن وجود دارد و ما در یک مقاله جداگانه به بررسی آن ها پرداخته ایم.

اگر دید بیمار با عینک و لنز اصلاح نشود نیاز به اقدامات جراحی است. در مراحل پیشرفته تر بیماری نیاز به پیوند قرنیه با روش های پیوند لایه ای خواهد بود.

قوز قرنیه چگونه بینایی را تغییر می دهد؟

همان طور که ذکر کردیم، وقتی که شکل قرنیه از طبیعی به شکل برآمده تغییر می یابد، سطح صاف تبدیل به سطح موج دار می شود. این مشکل آستیگماتیسم نامنظم نامیده می شود. همچنین زمانی که جلو قرنیه بزرگتر می شود، دید فرد به سمت نزدیک بینی گرایش پیدا می کند. یعنی فقط اشیای نزدیک به خوبی دیده می شوند. هر چیزی که در فاصله دور باشد، تار دیده می شود.

پیشگیری از بروز قوز قرنیه

متاسفانه هیچ راهی برای پیش گیری از مبتلا شدن به کراتوکونوس وجود ندارد. پس پیشگیری در این مورد مفهومی ندارد. در افرادی هم که مرحله خفیف تا متوسط بیماری را دارند، عینک و لنز فقط دید آن ها را اصلاح می کند. استفاده کردن یا نکردن از آن ها نقشی در پیشرفت بیماری ندارد.

جمع بندی

در این نوشته از سلسله مطالب مجله توانبخشی هوش کالا به بیماری قوز قرنیه پرداختیم. همان طور که ذکر کردیم ، در این بیماری قرنیه به مرور نازک شده و از حالت طبیعی به شکل مخروطی و برآمده تبدیل می شود. در بروز کراتوکونوس دلایل زیادی تاثیر خواهد داشت. اگرچه دلیل قطعی برای آن شناخته شده نیست. برای درمان قوز قرنیه از روش های مختلفی استفاده می شود. اگر بیماری در مراحل اولیه باشد ، عینک و لنز تجویز می شود. و در مراحل پیشرفته از روش های جراحی و پیوند قرنیه استفاده می شود.

قوز قرنیه باعث کوری نمی شود ، بلکه در مراحل پیشرفته آن باعث تاری دید خواهد شد.

در صورتی که شما هم تجربه ای مشابه از این بیماری دارید آن را با ما به اشتراک بذارید. هم چنین اگر سوال و انتقادی نسبت به این مطلب دارید در قسمت نظرات مطرح نمایید.

برخی منابع

Keratoconus