گاهی اوقات ممکن است کودک ما از مسئله ای ترسیده باشد و ما متوجه این ترس نشده باشیم. با دانستن علائم ترس در فرزندمان میتوانیم سریعتر به هراس او پی ببریم و با یک راهکار مناسب آن را برطرف کنیم.
این مقاله شناخت خوبی از علائم ترس در کودکان (جسمی و رفتاری) به شما خواهد داد. بنابراین پیشنهاد می کنیم آن را تا انتها مطالعه کنید.
علائم جسمی
بدن کودکان در هنگام ترس، شروع به ترشح یکسری از هورمون ها می کند. این هورمون ها (آدرنالین، کورتیزول) باعث بروز علائم ترس در کودک می شوند. علائمی که گاها به صورت زنجیروار و بهم پیوسته اتفاق می افتند. به این صورت که معمولا با بروز یک نشانه ترس در کودک، احتمال مشاهده نشانه های بعد نیز وجود دارد. در ادامه با این علائم بیشتر آشنا می شویم:
- افزایش ضربان قلب: وقتی کودک در یک موقعیت ترسناک قرار میگیرد، بدنش شروع به تولید هورمون آدرنالین می کند. این هورمون باعث تغییر در ضربان قلب و میزان تنفس کودک می شود. هر چه ترس کودک شدیدتر باشد، آزاد شدن این هورمون نیز بیشتر می شود. در نتیجه ضربان قلب و تنفس کودک نیز افزایش می یابد. بنابراین افزایش غیرعادی ضربان قلب فرزندتان، می تواند به عنوان یکی از نشانه های ترس باشد. البته با برطرف شدن احساس ترس، ضربان قلب و تنفس بدن او نیز به حالت عادی بر می گردد.
- تنگی نفس: با افزایش ضربان قلب کودک هنگام ترس، احتمالا ریتم عادی تنفس او نیز بر هم میخورد. به طوریکه علائم ترس در بدن او با حالتی شبیه نفس نفس زدن و احساس تنگی نفس بروز می کند.
- تعرق زیاد و لرز آنی: برخی کودکان در هنگام ترس بدنشان شروع به عرق کردن زیاد می کند. در بعضی مواقع این تعرق با لرز آنی نیز همراه است. این علائم نیز مانند موارد قبل از ترشح هورمون ترس (آدرنالین) نشات می گیرد. می توانید برای کاهش این نشانه ها تولید این هورمون را با بر طرف کردن ترس کودک، کنترل کنید.
- تغییرات گوارشی: بدن کودک هنگام ترس یک هورمون دیگر نیز تولید می کند. ترشح این هورمون (کورتیزول) بر سیستم گوارش او اثر می گذارد. به همین علت است که بدن برخی کودکان علائم ترس را با احساس تهوع و دل درد یا دلشوره نشان می دهد.
- لرزیدن ماهیچه های دست و پا: نشانه های ترس در بعضی کودکان با لرزش دست و پای آنها همراه است. علت این لرزیدن ها افزایش جریان خون و فشار به ماهیچه های بدن کودک هنگام ترس است. بنابراین لرزش آنی و بی دلیل دست و پای فرزندتان میتواند از علائم ترسیدن او باشد. در این شرایط بهتر است کودکتان را تا رفع احساس ترس و لرزش بدنش در آغوش بگیرید.
والدین عزیز در نظر داشته باشید اگرچه علائم فوق غالبا نشان دهنده ترس هستند، اما میتوانند به دلیل دیگری غیر از ترس نیز در کودک بروز نمایند. پیشنهاد می کنیم با مشاهده علائم بالا در فرزندتان در صورتیکه اطمینان دارید از ترس نیست؛ برای بررسی بیشتر از یک روانشناس کمک بگیرید:
لیست مراکز مشاوره و روانشناسی کشور
علائم رفتاری ترس در کودکان
گاهی اوقات در بعضی سنین مانند مدرسه کودک از بیان ترسش خجالت می کشد. طبیعتا با کمی دقت می توان نشانه های ترس را در رفتار او مشاهده کرد. در ادامه برخی از این علائم را با هم بررسی میکنیم.
در بیشتر مواقع علائم رفتاری ترس در کودکان در سنین مختلف، متفاوت است. بنابراین برای درک بهتر، این نشانه ها را در دو رده سنی بررسی کردیم.
کودکان زیر چهار سال:
معمولا کودک خردسالی که در این محدوده سنی است هنوز توانایی خوبی برای درک احساسات و ترس های خود ندارد. در نتیجه نمیتواند به خوبی درباره ترس هایش صحبت کند. همین امر باعث تغییر در خلق و خوی کودک می شود. بنابراین احتمال بروز علائم زیر در رفتار کودکتان زمانیکه مسئله ای باعث ترس او شده است دور از ذهن نیست:
- حساس شدن کودک: کودک ممکن است در مقطعی بسیار حساس و تحریک پذیر شود. به همین علت در این مواقع مدام به والدینش می چسبد و هر لحظه آماده گریه کردن است.
- بهم ریختن خواب: زمانیکه کودک از موضوعی ترسیده است معمولا تنظیم خوابش بهم می ریزد. مثلا دیرتر می خوابد یا برای خوابیدن بهانه می آورد .
- شب بیداری: کودک گاها دچار شب بیداری می شود. بارها از خواب می پرد و به طور کلی کیفیت خواب پایینی دارد.
- شب ادراری: برخی کودکان با احساس ترس در طول روز، معمولا شب ادراری را تجربه می کنند.
- خواب بد دیدن: اگر کودک قبل ازخواب ترسیده باشد معمولا خواب های بد می بیند و با گریه و جیغ از خواب می پرد.
کودکان بالای چهار سال:
در این محدوده سنی کودک با رشد و توسعه مغزی اش به درک بهتری از محیط اطراف رسیده است. او کم کم آماده ورود به دوره های پیش دبستانی و مدرسه می شود. به همین علت احتمالا سبک ترس هایی که تجربه میکند متفاوت خواهد بود. در نتیجه علائم رفتاری ترس هایش نیز تا حدودی تغییر میکند. برخی از این نشانه های رفتاری ترس میتوانند موارد زیر باشند:
- کاهش تمرکز: طبیعتا کودکی که ذهنش مدام درگیر ترس است به روی مسایل مربوط به خود تمرکز کافی ندارد. (مانند: درس، بازی…)
- کاهش اعتماد به نفس: معمولا در هنگام ترس کودک اعتماد به نفس کافی برای مواجه شدن با چالش های جدید و روزمره را ندارد. (مثلا ارائه در در مدرسه که میتواند ناشی از احساس ترسی باشد که کودک نسبت به معلم خود یا همکلاسی هایش دارد)
- تغییر در خواب و خوراک: تنظیم غذا خوردن و خواب کودک هنگام ترس بهم می ریزد. (معمولا کودک بی اشتها میشود و یا ترس از تنها خوابیدن، تنظیم خوابش را بهم میریزد)
- بروز واکنش های شدید: کودک نسبت به مسائل عادی و کم اهمیت بیش از حد واکنش نشان می دهد یا عصبانی می شود.
- بروز افکار منفی: ترس باعث می شود کودک مدام حس کند قرار است اتفاق بدی بیفتد. به طورکلی افکار منفی زیادی نسبت به محیط پیرامون خود احساس می کند.
- کاهش روابط اجتماعی: کم کم از فعالیت های روزانه خود مانند دیدن دوستانش، رفتن به مدرسه یا محیط های اجتماعی و … سر باز می زند.
البته الزاما همیشه علائم رفتاری گفته شده در بالا صرفا از ترس نیست، بلکه علل دیگری نیز میتواند داشته باشد. اما معمولا بروز این نشانه های رفتاری در زمانیکه کودک در موقعیت ترسناکی قرار گرفته شایع تر است.
نتیجه گیری
ما در این مقاله به بیان علائم ترس در کودکان (جسمی و رفتاری) پرداختیم. شناخت این علائم به شما کمک می کند سریعتر به ترس کودک خود پی ببرید و برخورد مناسب تری داشته باشید. چراکه رفتار همراه با آرامش و مهربانی شما والدین عزیز در این مواقع، میتواند باعث آرامش ذهنی کودک نیز بشود. همچنین می توانید با تشخیص زودهنگام ترس کودکتان تا حد زیادی عوارض این علائم را در او کاهش دهید.
مطلب پیشنهادی: عوارض شایع ترس در کودکان
به علاوه شما عزیزان با ارسال کامنت در پایین همین صفحه، میتوانید نظرات و پیشنهادات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
منابع: