همه کودکان از زمان تولد طبیعتا ممکن است با موقعیت هایی که به نظر خودشان ترسناک است مواجه شوند. بنابراین اغلب ما در کودکی تجاربی از ترس را داشتیم. بسیاری از این ترس ها با بزرگتر شدن آنها به فراموشی سپرده می شوند. اما گاهی اوقات امکان دارد کودکان ترس های شدید و طولانی مدتی را تجربه کنند که به راحتی فراموش نمی شوند. به این گونه از ترس ها، فوبیا (phobia) یا ترسهای بیمارگونه می گویند. وحشت هایی که در صورت تداوم و عدم درمان می تواند عوارض جسمی و روانی به همراه داشته باشد.
برای آگاهی شما والدین عزیز نسبت به عوارض ترس شدید کودک خود، پیشنهاد می کنیم مطالعه این مطلب را از دست ندهید.
4 مورد از شایع ترین عوارض ترس شدید در کودکان
فهرست عناوین این نوشته
ترس شدید می تواند آرامش و خلق و خوی کودک را به هم بریزد. هر مساله ای که به مدت طولانی چنین مشکلاتی را برای کودک به همراه داشته باشد قطعا می تواند زندگی رومزه او را مختل کند. بنابراین ترس های شدید و طولانی مدت می توانند عوارض زیر را در پی داشته باشند :
1-مشکلات جسمی
مشکلات جسمی می تواند در صورت تدوام ترس شدید بعدها در برخی از کودکان ایجاد شود. ما در پایین لیستی از شایع ترین عوراض جسمی فوبیا را نام بردیم:
شدت و میزان مشکلات و آسیب هایی که در ادامه ذکر شده، در همه کودکان یکسان نیست. برخی از کودکان ممکن است فقط یک یا چند مورد از این عوارض را تجربه کنند.
- بیماری های قلبی_عروقی: یکی از نشانه های ترس، افزایش ضربان قلب است. همه ما در هنگام ترس متوجه افزایش تپش قلب خود و حتی گاها تعرق شده ایم. طبیعتا با از بین رفتن ترس این علائم نیز کمتر یا برطرف می شوند. اما در خصوص ترس های شدید که کودک روزها و ماهها با آن مواجه می شود شرایط می تواند متفاوت باشد. در این حالت؛ این افزایش تپش قلب می تواند برای ساعت ها و روزها کودک را درگیر کند و به قلب او فشار بیاورد. نتیجه این فشارها در صورت عدم درمان می تواند منجر به بیماریهای قلبی و عروقی در بزرگسالی شود.
- مشکلات گوارشی: در هنگام ترس شدید، عملکرد سیستم عصبی مرکزی مغز مختل می شود. در نتیجه ی اختلال در عملکرد مغز، بعضا عملکرد سیستم گوارش نیز به هم می ریزد. در این حالت کودک ممکن است علائمی مانند دل درد، یبوست و.. را نشان دهد. طبیعتا وقتی ترس های کودک، شدید و طولانی مدت باشد ممکن است مشکلات گوارشی او نیز بمدت طولانی ادامه یابد. به طوریکه بعدها برای کودک بیماریهای گوارشی مانند معده درد ، زخم معده ، سندروم روده تحریک پذیر و… را به همراه داشته باشد.
- مشکلات هورمونی و کاهش باروری: به عقیده برخی محققان؛ هراس های شدید و مستمر، می توانند مشکلات هورمونی در سنین بلوغ برای کودک ایجاد کنند. گاها تغییرات هورمونی در سنین بلوغ وبزرگسالی با بهم ریختگی نظم قاعدگی، عدم تخمک گذاری خوب و یا قطع قاعدگی، کاهش اسپرم… نمایان شوند. در نتیجه ادامه دار شدن این ترس ها و مشکلات هورمونی، میتوانند کاهش باروری کودک در بزرگسالی را رقم بزنند.
- زوال عقل و پیری زودرس: پیری زود رس و زوال عقل، زمانی ممکن است در بزرگسالی کودک رخ بدهد که او با ترس ها و وحشت های مداوم خود بزرگ شده باشد. کودکی که سالها با فوبیای خود زندگی کرده طبیعتا برخی از سلولهای مغزش در دراز مدت آسیب دیده است. در نتیجه این آسیب ها، بعدها احتمالا او سریعتر از دیگران علائم پیری و یا زوال عقل را مشاهد خواهد کرد.
2- مشکلات حافظه
اختلال در تمرکز و یادگیری کودک دارای فوبیا میتواند نتیجه آزاد سازی بیش ازحد برخی هورمون ها (مانند کورتیزول) در مغز باشند. ترشح زیاد این هورمون ها به مناطقی از مغز که مسئول یادگیری و حافظه هستند(هیپوکامپ) آسیب وارد می کنند. بنابراین احتمال اینکه در سنین مدرسه، آینده تحصیلی کودک با مشکل مواجه شود دور از ذهن نیست.
اضطراب و افکار منفی ناشی از این ترس ها نیز می توانند برهم زننده تمرکز و یادگیری کودک باشند. چراکه در این طور مواقع معمولا کوک فکر می کند دنیای چه جای ترسناکی است. به همین علت ذهن او همیشه درگیر این ترس ها و ناامنی هاست. در نتیجه به سختی میتواند بر مسائل دیگر مانند درس یا بازی تمرکز داشته باشد.
3- مشکل در تفکر و تصمیم گیری منطقی
مغز کودک در روند رشد خود، مدام در حال توسعه و کسب تجربیات جدید است. او کم کم یاد می گیرد چگونه احساسات، واکنشها و دریافت اطلاعات از محیط پیرامون خود را مدیریت و کنترل کند. اما وقتی کودک ساعتها یا روزها در معرض یک ترس شدید است طبیعتا نمی تواند خوب فکر کند یا درست تصمیم بگیرد. چرا که در لحظه ترس و وحشت، تشخیص موقعیت امن از هراس برای کودک سخت می شود. بنابراین واکنش های کودک در مواجه با موقعیت های مختلف درست و منطقی نخواهد بود.
4- مشکلات روحی و روانی ناشی از عوارض ترس شدید در کودکان
ترس های بیمارگونه (فوبیا)، چون زمان زیادی ذهن کودک را درگیر می کنند میتوانند به سلامت روان او نیز آسیب وارد کنند. در ادامه آسیب های سلامت روانی کودک را از سه جنبه بررسی می کنیم:
- آسیب به سلامت روان عاطفی کودک
از جمله آسیب ها و مشکلاتی که ممکن است کودک از جنبه عاطفی و شخصی ببیند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکل اعتماد به نفس
- دوست نداشتن خویشتن
- نوسانات اخلاقی
- افکار وسواس گونه
- مشکل در توانایی دوست یابی
- آسیب به سلامت روان اجتماعی کودک
با بزرگتر شدن کودک، او برای کسب مهارت های جدید وارد اجتماع (مهد کودک، مدرسه، باشگاه و…) می شود. در این مرحله است که کودک نحوه تعامل با دیگران، مفهوم استقلال … و به طور کلی روابط اجتماعی را می آموزد. اما اکنون سوال مهم این است؛ کودکی که درگیر فوبیا و ترس شدید است، در این بعد از سلامت روانی با چه عوارضی درگیر است؟.
برخی از این عوارض می توانند موارد زیر باشند:
- مشکل توانایی در ترک خانه به علت احساس ترس از محیط ( ممکن است به نوعی دچار پارانویا در آینده شود)
- نداشتن احساس امنیت و ترس شدید از محیط زندگی
- مشکل در توانایی ارتباط با اجتماع پیرامون خود
- آسیب به سلامت معنوی کودک
هراس و وحشت بیمارگونه حتی بر سلامت معنوی کودک هم می تواند اثرگذار باشد. با بزرگتر شدن کودک سوال هایی که نسبت به جهان در ذهن او ایجا می شوند نیز تغییر می کند. مثلا کودک از 5-6 سالگی درباره نحوه آفرینش جهان کنجکاو می شود. او کم کم با مفهوم خداوند و آفرینش آشنایی نسبی پیدا میکند. در سنین بالاتر هنگامی که کودک مدتهاست با ترس های بیمارگونه خود درگیر است ممکن است گاهی اوقات نسبت به مسائل معنوی نیز واکنش منفی نشان دهد.
برخی از این عوارض میتوانند یکی یا چند مورد از موارد زیر باشند:
- ناراحتی و ترس از خدا و دیگران
- امکان سردرگمی و گاها انزجار نسبت به خدا و دین
- منتظر است خدا این مشکل را حل کند
- از دست دادن اعتماد کودک نسبت به خدا
جمع بندی
در این مطلب تلاش کردیم تا شما عزیزان را با عوارض ترس شدید در کودکان بیشتر آشنا کنیم. بررسی کردیم که ترس و وحشت کودک در دراز مدت میتواند چه بیماری ها و عوارض جسمی ایجاد کند. علاوه بر جسم، روان کودک و شخصیت فردی و اجتماعی او نیز درگیر می شود. همچنین گاهی اوقات این عوارض به سرعت قابل تشخیص نیستند یا ما توانایی تشخیص آنها را نداریم. بنابراین می توانیم از تخصص مشاورین حاذق در این حوزه برای تشخیص زود هنگام فوبیای کودک و عوارض آن کمک بگیریم. در این باره تیم توانبخشی و روانشناسی هوش کالا برای راحتی شما والدین عزیز لیست مراکز مشاوره در شهرهای مختلف کشور را فراهم کرده است. امید داریم با تشخیص و درمان زود هنگام ترس های شدید کودک دلبندتان، بتوان از بروز برخی اختلال ها و آسیب ها در آینده کودک جلوگیری کرد.
همچنین شما عزیزان می توانید در قسمت دیدگاه، اگر تجربه ای درباره فوبیای کودک تان و یا عوارض آن داشته اید با ما به اشتراک بگذارید. ما در اولین فرصت پاسخگوی شما عزیزان هستیم.
اگر نوزاد شما در خواب می ترسد، مطالعه علت ترس نوزاد در خواب را به شما پیشنهاد می دهیم.
برخی از منابع:
تا حالا بچه به ترسویی بچه خودم ندیدم. پدرمو درآورده. زندگیم رو مختل کرده. واقعا مستاصل شدم.
به نظرم بچه های ترسو آینده ای ندارن. چون تو جامعه به لحاظ اجتماعی موفق نمیشن و در نهایت طرد و گوشه گیر میشن
سلام.در دوماه گذشته مادرم که خانم مسنی هست و با ما زندگی می کنه دوبار دچار تشنج شدند که خیلی وحشتناک بود حقیقتش من و همسرم هم ترسیده بودیم.اما دخترم که کلاس دوازدهم و پسرم کلاس پنجم هستند بیشتر از همه ترسیدند خصوصا پسرم شبا با گریه و ترس و تپش قلب زیادی می خوابه و گاهی میاد اتاق ما می خوابه ،خیلی نگرانم می ترسم پسرم دچار مشکل بشه می خوام ببرمش دکتر مغز و اعصاب…نظر شما چیه