در این نوشته می خواهیم درباره نقش و تاثیر فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل صحبت کنیم. همچنین در این نوشته به زبان ساده به این سوالات پاسخ خواهیم داد: فیزیوتراپی در خانه برای سکته مغزی موثر است؟ انجام آن چقدر بر روند بهبودی و حرکات اندامها تاثیر دارد؟ برای ارجاع فیزیوتراپ سکته مغزی در خانه به کجا تماس بگیریم؟ با ما همراه باشید.
فهرست عناوین این نوشته
- بعد از سکته مغزی چه اتفاقی می افتد؟
- فیزیوتراپی چه کمکی به بیماران سکته مغزی می کند؟
- چرا فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل تاثیر بیشتری دارد؟
- چند جلسه فیزیوتراپی نیاز است؟
- 6 تمرین فیزیوتراپی مناسب بیماران سکته مغزی در منزل
- 1-تمرین زانو
- 2- بالا بردن تا سینه
- 3- تمرین تعادل
- 4- حرکات دورانی روی میز
- 5-چرخش کف دست
- 6- چرخش به کنار
- توصیه های به همراهان بیمار در مسیر توانبخشی
سکته مغزی دومین عامل مرگ ما انسانها است. وقتی که خون به بخشی از سلولهای مغز نرسد سکته مغزی رخ می دهد. خون اکسیژن و گلوکز مورد نیاز سلولها را فراهم می کند. وقتی که اکسیژن حتی برای مدت کوتاهی به سلولهای مغز نرسد باعث مرگ آنها می شود.
مغز ، مرکز فرماندهی کل بدن است و هر بخش از آن مسئول کاری است. غالبا پس از سکته مغزی حس و حرکت یک یا چند اندام آسیب می بیند. براساس شدت آسیب سکته مغزی عوارض ان متفاوت است. فلج یک طرف بدن یکی از شایع ترین عوارض سکته مغزی است.
بعد از سکته مغزی چه اتفاقی می افتد؟
سکته مغزی (به انگلیسی brain stroke) در دو حالت ممکن است اتفاق بیفتد:
- یک لخته خونی راه شریان را می بندد و مانع خونرسانی و اکسیژن رسانی به سلولهای مغز می شود.
- یک رگ خونی مغز پاره می شود و خونرسانی صحیح به سلولهای مغز مختل می شود.
بر اساس شدت سکته مغزی، عوارض آن متفاوت است. سکته مغزی غالبا ارتباط بین مغز و برخی از اندامهای بدن را مختل می کند. هر چه شدت آن بیشتر باشد اندامهای درگیر نیز بیشتر است. بعد از سکته این علائم ممکن است در بیمار دیده شود:
- اختلال در سفتی عضلات یک طرف بدن: ممکن عضلات شل تر یا سفت تر از حالت معمول بشوند.
- ضعف، فلجی یا از کار افتادگی اندامها یا صورت ( معمولا یک سمت بدن )
- از بین رفتن حس یا کم شدن حس اندامها
- خستگی بیش از حد: این حالت ممکن است تا شش ماه نیز به طول بیانجامد.
- اختلال در بلع و قورت دادن غذا ( گفتاردرمانی در سکته مغزی می تواند مفید باشد)
- اختلال در درک کلمات یا بیان آنها
- مشکلات حافظه ، بینایی ، خواب ، سردرد ، شناخت و..
به دلیل مشکلاتی که در کنترل عضلات فرد بوجود می آید، ممکن است نتواند به تنهایی راه برود، بنشیند یا مستقلا کارهای روزمره اش را انجام دهد. در این جاست که فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل یا کلینیک به کمک بیمار می آید.
اما چطور فیزیوتراپی به بیماران سکته مغزی کمک می کند؟
فیزیوتراپی چه کمکی به بیماران سکته مغزی می کند؟
گفتیم که در نتیجه سکته مغزی بخشی از سلولهای مغزی که مسئول انجام کاری (مثلا حرکت دست راست) هستند از بین می روند. سوالی که در اینجا پیش می آید این است که در این حالت فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل یا کلینیک چطور می تواند به بیمار کمک کند تا به حالت قبل برگردد؟
دلیل تاثیر بالای فیزیوتراپی و توانبخشی سکته مغزی، یک ویژگی مهم مغز به نام نوروپلاستی ( توانایی ترمیم پذیری) است.
نوروپلاستی، توانایی مغز در شکل گیری و سازماندهی مجدد اتصالات سیناپسی، به ویژه در پاسخ به یادگیری یا کسب تجربه پس از آسیب وارده بر مغز است.
تمرینات فیزیوتراپی، براساس این ویژگی سبب تحریک و تشکیل مسیرهای ارتباطی جدید بین سلولهای مغز می شود که به نوعی وظایف سلولهای مرده را بر عهده می گیرند.
فیزیوتراپی سکته در منزل به بیمار کمک می کند تا به مرور توانایی های قبلی خود را باز یابد. بتواند ز روی تخت بلند شود. مستقلا بایستاد و بتواند بدون کمک دیگران راه برود.
تحقیقات نشان دادند از 24 ساعت بعد از سکته، چه در بیمارستان چه در خانه، برنامه فیزیوتراپی باید شروع شود. همچنین توصیه شده هر روز 45 دقیقه و در هفته 5 جلسه فیزیوتراپی تا بهبودی در برنامه درمانی فرد قرار بگیرد.
فیزیوتراپیست از طریق رویکردها و تکنیک های مختلفی به این دوباره یادگیری حرکات، سرعت می بخشد و مانع از یادگیری الگوهای غلط اندامها می شود. ماساژ اندامها ، تمرین درمانی ، کشش عضلات ، استفاده از دستگاههای الکتروتراپی ( تحریک الکتریکی عصب و عضله ) فقط بخشی از اقداماتی است که برای بازتوانی اندامها انجام می دهد.
تحقیقات نشان داده که 6 ماه اول بعد از سکته، مغز آمادگی بیشتری برای ترمیم پذیری دارد. بنابراین موکدا توصیه می شود که در سریع ترین زمان ممکن جلسات فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل شروع شود.
چرا فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل تاثیر بیشتری دارد؟
فیزیوتراپی می بایست توسط فیزیوتراپیست فارغ التحصیل این رشته و عضو سازمان نظام پزشکی انجام شود. انجام این خدمات با ارسال فیزیوتراپیست به خانه بیمار انجام می شود و در موارد بسیاری نتیجه بهتری دارد.
گفتیم که بیماران دارای سکته مغزی معمولا ضعف جسمی دارند. بنابراین رفت و آمد به کلینیک برای آنها سخت و هزینه بر است. یک نفر باید بیمار را از تخت بلند کند و با سختی سوار ماشین کند…
همچنین در کلینیک فرد معمولا باید منتظر باشد تا نوبت او شود. همه این موارد باعث خستگی و عدم همکاری او در جلسات می شود.
در برخی از کلینک ها متخصص فیزیوتراپیست از تکنسین نیز کمک میگیرد که قاعدتا مهارت تکنسین به اندازه فیزیوتراپیست نیست.
در عوض فیزیوتراپی سکته مغزی در خانه ، این مشکلات را ندارد و زمان بیشتری متخصص در اختیار بیمار قرار می دهد. این دلایل باعث شده که امروزه توانبخشی سکته در منزل استقبال بیشتر داشته باشد.
شما می توانید برای انتخاب فیزیوتراپ سکته مغزی با از لیست زیر استفاده کنید. این لیست همگی عضو سازمان نظام پزشکی هستند:
لیست فیزیوتراپی در منزل کشور
چند جلسه فیزیوتراپی نیاز است؟
براساس شدت مشکل و عوارض تعداد جلسات فیزیوتراپ سکته مغزی در منزل متفاوت است. برخی از افراد پس از چند هفته به روال قبل برمی گردند. برخی ممکن است درمان انها چند ماه تا حتی سالها طول می کشد.
فیزیوتراپ پس از ارزیابی بیمار در جلسات اول بصورت تقریبی به شما می گوید که روند درمان و انتظار از درمان چقدر طول می کشد. مثلا ممکن است به شما بگوید یک ماه طول می کشد تا توانایی برخواستن از رختخواب را بدست بیاورد.
در موارد بسیاری جلسات فیزیوتراپی جنبه پیشگیری نیز دارد. برخی از بیماران در صورت عدم دریافت خدمات ، وضعیت بدتری پیدا خواهند کرد و شدت عوارض سکته مغزی بیشتر خواهد. بنابراین در مواردی هدف جلسات سکته مغزی در منزل جلوگیری از بدتر شدن مشکل است.
6 تمرین فیزیوتراپی مناسب بیماران سکته مغزی در منزل
تمریناتی که در ادامه معرفی می شوند بدون مشورت با فیزیوتراپیست یا پزشک نباید انجام بشوند. شرایط هر بیمار متفاوت است و ممکن است برخی از تمرینات فوق زیر برای شما مناسب نباشد.
کل فرایند فیزیوتراپی سکته مغزی در خانه به تمرینات زیر محدود نمی شود. فیزیوتراپ تمرینات و رویکردهای پیشرفته تری دارد و دانستن این تمرینات شما را متخصص نمی کند!
1-تمرین زانو
در حالیکه بر روی صندلی نشسته اید به آرامی تلاش کنید یکی از پاهای خود را به بلند کنید. همینطور به آرامی آن را برگردانید. برای پای دیگر نیز همین تمرین را انجام دهید.
2- بالا بردن تا سینه
یکی دیگر از تمرینات فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل تمرین فوق است . در حالتیکه روی صندلی نشسته اید پای خود را تا سینه همانند تصویر بالا بیاورید. این تمرین حداقل 10 بار تکرار کنید.
[ نوشته پیشنهادی : 6 تمرین مفید برای فیزیوتراپی زانو در منزل ]
3- تمرین تعادل
این تمرین می تواند برای تمامی سطوح مفید باشد. در حالتیکه نشسته اید دستهای خود را در سمت چپ بدن خود نگه دارید و در حالیکه کمر صاف است سعی کنید به سمت چب نگاه کنید.
4- حرکات دورانی روی میز
دستهایتان را بهم قفل کنید. یک بطری اب را با دو دست بگیرد و به شکل دورانی بر روی میز بطری را حرکت دهید. این حرکت را به ارامی و حداقل 10 بار انجام دهید.
5-چرخش کف دست
از دیگر تمرینات مفید برای فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل تمرین فوق است. آرنج خود را بر روی میز قرار دهید. دست خود را به زاویه 90 درجه نگه دارید. به کف دست خود نگاه کنید و به آرامی آن را چرخش بدهید. این تمرین را بصورت رفت و برگشتی حداقل ده بار انجام دهید.
6- چرخش به کنار
برای انجام این تمرین ممکن است شما نیاز به مراقب و همراه داشته باشید. به پشت دراز بکشید و پاهای خود را در زاویه 90 درجه خم کنید. سپس به آرامی ، پاهای خود را به یک طرف ببرید و اجازه بدهید تا زانوهایتان کف زمین را حس کنند.
توصیه های به همراهان بیمار در مسیر توانبخشی
همراهان بیمار ، باید توجه داشته باشند که یکی از عوامل موثر در درمان ، انگیزه و همکاری بیمار می باشد. حمایتی که شما از او می کنید می تواند سبب افزایش انگیزه او شود. مسیر توانبخشی کمی طولانی است و طی کردن این مسیر بدون همراه و حامی سخت است.
همچنین انجام تمرینات در خانه و بصورت مرتب، توسط اطرافیان نیز در سرعت بخشیدن به درمان بسیار موثر است. زمانیکه فیزیوتراپیست در منزل با بیمار کار می کند شما نیز حضور داشته باشید و با انجام نحوه اجرای تمرینات آشنا بشوید. اگر سوالی دارید از او بپرسید.
به بیمار انگیزه بدهید به او یادآوری کنید که چه چیزهایی را در این مدت بدست آورده است.
ما سعی کردیم در این نوشته در خصوص تاثیر فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل بنویسم. سعی کردیم به سوالات شایع شما پاسخ بدهیم. اگر در این خصوص سوال دارید می توانید از ما بپرسید.