وقتی در حال گفتگو با کودکی هستیم که در حال یادگیری حرف زدن است، طبیعی است که کلام مان را ساده سازی کنیم. به خصوص اگر این کودک نسبت به هم سن سالانش تاخیر کلامی داشته باشد.
این ساده سازی کلام، از طریق بکار بردن جملات کوتاه و ساده، ممکن است. با این کار به فرزندمان کمک می کنیم تا سخن ما را راحت تر درک و پردازش کند.
برای نمونه بجای اینکه به او بگوییم ” دوست داری از مغازه سر کوچه یک بستنی قیفی بخرم ؟ ” بهتر است بگوییم ” بستنی می خوای ؟ ”
جملات قاعده مند یا بدون قاعده
فهرست عناوین این نوشته
در مبحث ساده سازی ، بحث داغی بر روی اینکه این جملات ساده باید قاعده مند ( براساس قواعد گرامری ) یا تلگرافی باشند در جریان است. برخی معتقدند که جملات ساده نیاز به رعایت قواعد گرامری ندارند و برخی می گویند جملات در عین کوتاهی و سادگی نباید خارج از قواعد گرامری آن زبان باشند و اصطلاحا باید قاعده مند باشند.
در ادامه تعریف ساده ای از این نوع جملات ذکر خواهیم کرد :
گفتار تلگرافی
گفتار تلگرافیک برای روی واژگانی که بیشترین بار معنایی را دارند تمرکز می کند و کلمات گرامری را حذف می کند. ( فرد در این حالت واژه گان را بدون رعایت قوانین صرف و نحو بیان می کند). قواعد گرامری می تواند شامل موارد زیر باشد:
- اضافه کردن شناسه افعال ( م -ی – ند )
- قید های مکان ( روی – زیر )
- حروف ربط و اضافه
- سایر قواعد صرفی کلمات و افعال)
در گفتار تلگرافی فرد قواعد گرامری را رعایت نمی کند و موارد فوق را بیان نمی کند. نمونه های از گفتار تلگرافیک عبارتند از :
” مامان بیرون ” ، ” لگو افتاد” ، ” در باز ” ” مداد میز ” و..
گفتار قاعده مند
گفتار قاعده مند شامل همه بیان جمله با در نظر گرفتن تمامی قواعد گرامر است و به نوعی فرد هم کلمات معنایی و هم کلمات کوچک و شناسه های وازه را بیان می کند. ساده سازی در این حالت شامل کوتاه کردن جملات با رعایت زمان افعال ، شناسه ها ، قید مکان و.. است. نمونه ای از گفتار قاعده مند عبارتند از :
” مامان بیرون میره ” ، “لگوها افتادن ” ، ” مداد روی میزه ” و…
[ نوشته پیشنهادی : 9 روش آموزش حرف زدن به نوزاد ]
نتایج تحقیقات اخیر :
سابقا برخی از برنامه های درمانی به ما توصیه می کردند که از گفتار تلگرافیک با کودکانی که در حال یادگیری حرف زدند هستند استفاده کنیم. دیدگاه این برنامه ها این است که در این حالت احتمال درک و پردازش کلمات راحت تر و زمان تقلید کودک سریع تر خواهد بود. برای ساده سازی ، فقط کلمات اصلی یا کلیدی، مهم هستند.
اخیرا تحقیقات مختلف داستان متفاوت تری می گویند. این تحقیقات نشان داده اند که :
1-درک جملات کوتاه و قاعده مند، سخت تر از جملات تلگرافی نیست. حتی برخی از متخصصان باور دارند این قواعد گرامری به عنوان علائمی در درک بهتر معنای کلمات و زمان استفاده از آنها به کودک سود بیشتری می رسانند.
برنامه نمونه کلماتی مثل ” یک ” ، ” این ” ، و.. همیشه قبل از اسامی می آیند و شناسه های زمان و شخص فعل به دنبال فعل می آیند. کودک با شنیدن این علائم راحت تر می تواند به ماهیت هر کلمه پی ببرد.
2-کودکان جملات کوتاه و قاعده مند را به همان راحتی جملات تلگرافی ، بیان می کنند.
یکی از دلایلی که طرفداران استفاده از جملات تلگرافی ذکر می کردند سهولت بیشتر در تقلید و بیان توسط کودک بود. تحقیقات مختلفی نشان داده است جملات کوتاه و قاعده مند به همان سادگی جملات تلگرافی برای کودک قابل تقلید و بیان هستند.
3-گفتار تلگرافیک در کودکان اتیسم ممکن است بعدها مانعی برای یادگیری بیشتر مهارتهای زبان کودک بشود.
این نتایج به ما می گوید درک و بیان جملات کوتاه و قاعده مند نه تنها برای کودک سخت تر از گفتار تلگرافی نیست. بلکه با استفاده از این نوع جملات در گفتگو با فرزند خود ، او می توانید از مزایای آن نیز بهره ببرد.بنابراین به شما توصیه می کنیم برای ساده سازی گفتار خود از جملات کوتاه و قاعده مند استفاده کنید.
چطور گفتار خود را ساده سازی کنیم ؟
استفاده ار جملات کوتاه قاعده مند ( یک بخش از جمله کامل با رعایت اصول گرامری ) یک روش ایده آل برای گفتگو با کودکی است که در حال یادگیری گفتار و زبان است. رعابت نکات زیر همچنین می تواند گفتگو شما را ساده تر کند:
1- گویی با یکی از دوستان خود صحبت می کنید.
از نظر قواعد گرامری ، کلام شما طوری باشد که گویی با یکی از دوستان خود صحبت می کنید. با این تفاوت که جملاتتان در صحبت با فرزندتان ، کوتاه باشد.
مثلا وقتی یکی از دوستانتان می پرسد “موبایل تان رو کجا گذاشتید ؟ ” احتمالا می گویید ” توی کیفم ” و قاعدتا نمی گویید ” کیف”!.
همچنین وقتی فرزندتان می پرسد: “گوشی کو ؟” شما هیچ وقت نمی گویید:
می خوای بازی کنی ؟
امیر برو مدرسه
این چیه ؟!!
وقتی فرزندتان از شما سوال می کند جوابی متناسب با سوال او که از شما پرسید بدهید. تمامی قواعد گرامری ( زبان گفتاری ) را رعایت کنید. می توانید برای درک و پردازش بهتر ، طول جمله را کوتاه کنید.
2- اضافات را حذف کنید.
سعی کنید جملات خود را کوتاه ولی قاعده مند نگه دارید. مثلا به جای اینکه بگویید ” کفشهات رو بپوش باید بریم بیرون و خواهرت رو از مدرسه بیاریم ” بگویید ” کفش هات رو بپوش”
3- بر روی واژگان کلیدی تاکید کنید.
سعی کنید واژگانی که برای رساندن پیامتان ضروری و کلیدی هستند را با تاکید و استرس بیشتری بیان کنید. می توانید آن واژه را آهنگین یا کمی بلند تر از سایر کلمات بیان کنید.
برای مثال اگر می خواهید در یک روز سرد درباره هوای بیرون صحبت کنید. می توانید بگویید ” وای بیرون سرده “. واژه سرد را کمی بلندتر بگویید.
4- سرعت حرف زدن خود را کمتر کنید.
اگر کمی سرعت حرف زدن خود را کمتر کنید درک و پردازش واژگان راحتتر خواهد بود. نیاز نیست سرعت گفتار خود را زیاد کاهش دهید (نباید ریتم و آهنگ کلمات بهم بریزد) فقط کمی سرعت خود را کاهش دهید.
5-کلمات کلیدی را به شکلی نشان دهید.
می توانید تصویری از واژه ای که بیان می کنید را به نحوی به او نشان دهید و یا به ان اشاره کنید. همچنین می توانید برای درک بهتر از ژست و اشاره استفاده کنیدو یا آن شی (یا تصویرش ) را در دستتان بگیرد و همزمان درباره ان صحبت کنید.
ما در این نوشته سعی کردیم به زبان ساده در خصوص نحوه حرف زدن با کودکی که در حال یادگیری گفتار و زبان است بنویسیم. توجه داشته باشید که برای ارزیابی و درمان اختلالات گفتار و زبان می بایست به متخصص گفتاردرمانی مراجعه کنید. گفتاردرمانگر پس از ارزیابی فرزند شما بصورت تخصصی به شما می گوید چه تمریناتی را با او در خانه انجام دهید.در ادامه لیستی از این مراکز را برای شما جمع آوری کرده ایم:
مراکز گفتاردرمانی تهران
مراکز گفتاردرمانی سراسر کشور
برخی از منابع :