اهمیت کتاب خوانی برای کودکان، بر کسی پوشیده نیست. اما کتاب چه ویژگی شاخصی دارد که همانند ابزار قدرتمندی برای تسهیل روند رشد گفتار و زبان کودک است؟ چرا باید به صورت منظم برای فرزندتان کتاب بخوانید؟ از چه سنی و با چه کتابهایی می توان شروع کرد؟ برای رسیدن به پاسخ با ما همراه باشید.
فهرست عناوین این نوشته
- 5 تکنیک ضروری بر کتاب خوانی برای کودکان
- 1- گوش کودک را از کلمات جدید پر کنید!
- 2- توجه کودکتان را دنبال کنید.
- 3- کودک را با کلمات جدید آشنا کنید.
- 4- اشتباه نکنید! واژگان و دستور زبان با هم آموخته می شوند.
- 5- با فرزندتان تعامل مثبتی داشته باشید.
- سن مناسب و نحوه کتاب خوانی برای کودکان
- نحوه انتخاب کتاب مناسب برای کودکان
- جمع بندی
5 تکنیک ضروری بر کتاب خوانی برای کودکان
در ادامه 5 تکنیک موثر هنگام کتابخوانی به منظور کمک به سخن گفتن فرزندتان را عنوان کرده ایم. با رعایت این راهکار ها می توانید رشد گفتار و زبان دلبندتان را تسهیل نمایید:
1- گوش کودک را از کلمات جدید پر کنید!
میانگین خزانه واژگانی کودک (واژگانی که کودک دارد) در سن شروع دبستان حدودا 5000 کلمه می باشد. این بدین معناست که کودکان از 1 تا 5 سالگی به طور متوسط روزانه 3.5 کلمه می آموزند. پس بایستی در محیطی غنی از گفتار و زبان رشد کنند.
مطالعات نشان داده اند که نیاز است کودک در معرض واژگان ناآشنا ( کلمات جدیدی که معمولا آنها را در مکالمات روزمره نمی شنوند مانند دلنشین، مرطوب، …) قرار گیرد. برای این منظور کتاب ها ابزار مناسبی هستند زیرا:
- اغلب شامل کلمات ناآشنا هستند.
- معمولا یک کلمه در طول کتاب بارها تکرار شده است.
- تکرار کلمات به کودک کمک می کند که آنها را به خوبی درک کرده و بیاموزد.
پس جای تعجب نیست که میزان کتابخوانی شما برای فرزندتان معیار خوبی برای پیش بینی تعداد واژگان کودک می باشد.
برای فرزندتان زیاد کتاب بخوانید، خزانه واژگان او را غنی سازید.
2- توجه کودکتان را دنبال کنید.
کودک شما به چه چیزی علاقه نشان می دهد؟ تحقیقات نشان داده اند هنگام کتابخوانی، با دنبال کردن آنچه که فرزندتان به آن علاقه نشان داده و صحبت کردن در مورد آن، کمک قابل توجهی به حرف زدن کودکتان می نمایید.
کتاب ها شامل تصاویر با رنگ های زیبا و خیره کننده، همچنین موضوعات جذاب برای کودکان می باشند. احتمالا کودک شما نیز از شنیدن داستان هایی از زبان حیوانات، شخصیت های کارتونی، پرنسس ها و… لذت می برد. این داستان ها می توانند بهانه ی خوبی برای مکالمه بین شما و فرزندتان باشند.
علاوه بر این زمانی که برای او کتاب می خوانید ممکن است از تصویری بیشتر خوشش بیاید و به آن توجه نشان دهد. مثلا با اشاره به آن. در اینصورت به شما تبریک می گوییم! موضوع گفتگویتان مشخص شد.
نوشته پیشنهادی : بهترین اسباب بازی ها برای کمک به حرف زدن کودک
کتاب کودک را به سخن گفتن وادار می کند. توجه فرزندتان به چیزی در کتاب جلب شده، در مورد آن صحبت کنید.
3- کودک را با کلمات جدید آشنا کنید.
اگر کودکتان واژگان جدید را صرفا هنگام کتابخوانی بشنود، کافی نیست. کودک بایستی معنای دقیق آن را فراگیرد. این امر زمانی ممکن است که شما به عنوان والد:
- در مورد آن کلمه برای فرزندتان توضیح دهید.
- تصاویر مربوطه را به کودک نشان دهید.
- صدا یا رفتار مربوط به آن را اجرا کنید.برای مثال هنگام خواندن جمله((در گوشش زمزمه کرد)) با حالتی نجواگونه آن را در گوش کودک بیان کنید.
- کلمه جدید را در بافت مربوطه به کار گیرید.برای مثال کلمه مچ را در مچ پا بیان کنید.
برای این منظور، کتاب ها نقش مهمی دارند زیرا:
- می توانید از تصاویر کتاب برای توضیح معنای واژگان جدید استفاده کنید.
- کلمه جدید در جملات متنوع کتاب، بارها و بارها تکرار شده است. این امر موجب می شود کودک به راحتی آن را درک کرده و بیاموزد.
هنگامی که برای فرزندتان کتاب می خوانید، اگر به کلمه ای رسیدید که کودک آن را نمیداند، در مورد آن توضیح دهید. همزمان به تصویر مربوطه نیز اشاره کنید.
4- اشتباه نکنید! واژگان و دستور زبان با هم آموخته می شوند.
لغات و دستور زبان- جمله بندی صحیح- همزمان با هم آموخته می شوند. بنابراین کودکان برای یادگیری گفتار و زبان به شیوه ای کارآمد، بایستی کلمات جدید را در جملات صحیح بشنوند.
اشتباه رایج والدین (به تصور اینکه کودک راحتتر فرا گیرد) معمولا این است که از عبارات ساده شده ای که فاقد دستور زبان صحیح است، استفاده می کنند. برای مثال مامان بیرون؛ به جای مامان رفته بیرون. یا بابا خواب؛ به جای بابا خوابیده. به جای این کار اشتباه از عبارات یا جملات کوتاه صحیح استفاده کنید.
از آنجاییکه کتاب ها فرصتی را فراهم می کنند که کودک کلمات را در جملات صحیح بشنود، ابزار مناسبی برای تسهیل روند سخن گفتن فرزندتان محسوب می شوند. بنابراین برای فرزندتان کتاب بخوانید تا کلمات جدید را در جملات صحیح فرا گیرد.
در صورتیکه مشکلات کلامی در گفتار فرزندتان مشاهده کردید، آرامش خود را حفظ کرده و به یک آسیب شناس گفتار و زبان مراجعه کنید. به کمک گفتاردرمانی میتوانید تا حد زیادی مشکلات کلامی فرزندتان را برطرف کنید. از طریق لینک زیر می توانید به آدرس و تلفن مراکز گفتاردرمانی در شهر خود دسترسی پیدا کنید:
مراکز گفتار درمانی | لیست کلینیک ها و مراکز گفتاردرمانی کشور
5- با فرزندتان تعامل مثبتی داشته باشید.
زمانی تعاملی مثبت تلقی می شود که شما به عنوان پدر و مادر آنچه فرزندتان به آن علاقه نشان داده را دنبال کنید، در مورد آن با او صحبت کنید. گفته های فرزندتان را شاخ و برگ دهید، کامل کنید و ایده های جدیدی مطرح کنید.
سن مناسب و نحوه کتاب خوانی برای کودکان
مطالعات نشان داده است که کتاب خوانی برای کودکان، از سن 8 ماهگی، تاثیر قابل توجهی بر رشد گفتار و زبان آن ها دارد. البته بدین معنا نیست که شروع کتابخوانی از سن پایین تر بی تاثیر است. اما در هنگام خواندن کتاب برای فرزندتان به نکات زیر توجه کنید:
- حین خواندن کتاب برای کودکتان، گاهی مکث کنید و به کودک فرصتی دهید تا در داستان مشارکت کند.
- به کودک کمک کنید داستان و کلمات جدید آن را به خوبی درک کند و بیاموزد.
- سوالاتی از داستان بپرسید تا کودک به آنها پاسخ دهد.
- اگر کودک به تصویری از کتاب خیره شده و علاقه نشان می دهد، در مورد آن با فرزندتان مکالمه کنید.
نحوه انتخاب کتاب مناسب برای کودکان
احتمالا برای شما نیز پیش آمده که به قصد خرید کتاب برای فرزندتان به کتابفروشی رفته اید. و در میان انبوهی از کتاب ها سردرگم شده اید. ما به شما کمک میکنیم تا با رعایت 3 راهکار زیر، کتاب مناسب سن و علاقه فرزندتان را اتنخاب کنید:
- ساده ترین راه، کمک گرفتن از راهنمای فروش آنجاست. چند کتاب با موضوع مورد علاقه کودکتان انتخاب کنید تا او شما را راهنمایی کنید.
- سطح کودکتان را مشخص کنید.معمولا پشت جلد کتاب های کودک، گروه سنی مربوطه نوشته شده است. جدیدترین طبقه بندی گروه سنی کتاب ها به شکل زیر است:
- گروه الف: آمادگی و سال اول دبستان
- گروه ب: سال های دوم و سوم دبستان
- گروه ج: سال های چهارم، پنجم و ششم دبستان
- گروه د: سال های هفتم، هشتم و نهم راهنمایی
- گروه ه: سال های دهم، یازدهم و دوازدهم دبیرستان
3. قبل از خرید کتاب، بررسی مختصری از آن داشته باشید. قبل از خرید کتاب درباره ی محتوای آن تحقیق کنید. اینکار را به راحتی می توانید به وسیله سایت های فروش آنلاین کتاب انجام دهید. در این سایت ها توضیح مختصری از محتوای کتاب، نام نویسنده، انتشارات، گروه سنی و … آورده شده است. از این طریق می توانید کتاب های مناسب سن و علاقه ی فرزندتان را انتخاب کرده و سفارش دهید. هر چه تعداد کتاب هایی که برای کودک خوانده شود بیشتر باشد، به رشد گفتار و زبان و همچنین در آینده به عملکرد بهتر او در مدرسه کمک قابل توجهی می شود.
جمع بندی
تیم گفتاردرمانی هوش کالا در این مقاله تلاش نموده ، تاثیر کتاب خوانی بر رشد مهارت های گفتار و زبان کودک را به صورت جامع بیان کند. راهکارهای عنوان شده به پدران و مادران مشتاق خصوصا کسانی که فرزندی با تاخیر کلامی دارند، کمک شایانی می کند. اگر هنوز در رابطه با این موضوع سوالی دارید در قسمت نظرات- در پایین همین مطلب- از ما بپرسید. سوالات شما توسط متخصصان هوش کالا در اسرع وقت پاسخ داده خواهد شد. در مقاله بعدی- راهنمای خرید کتاب برای نوزادان و نوپایان- با ما همراه باشید.
برخی منابع