عفونت گوش به انگلیسی (ear infection) می تواند منشا باکتریایی یا ویروسی داشته باشد. در این بیماری فضای پشت پرده گوش تحت تاثیر قرار می گیرد. نوزادان و کودکان نسبت به بزرگسالان در خطر بیشتر ابتلا به عفونتهای گوش هستند. در این مطلب می خواهیم درباره علائم، علل، انواع، راهکارهای درمانی و پیشگیری، عفونت گوش صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
علائم عفونت گوش
فهرست عناوین این نوشته
- علائم عفونت گوش
- علل عفونت گوش
- انواع
- درمان عفونت گوش در کودکان
- پیشگیری
- پاسخ به سوالات شایع درباره عفونت گوش
- آیا عفونت گوش کودکان خود به خود درمان می شود؟ چگونه؟
- چه زمان درمان خانگی عفونت گوش خطرناک است؟
- آیا هنگام عفونت گوش کودک به پزشک مراجعه کنیم؟
- درمان عفونت گوش چه مدتی طول میکشد؟
- آیا ورود آب به گوش کودک باعث عفونت گوش او می شود؟
- سخن نهایی
یک نشانه به تنهایی برای شک به عفونت گوش کافی نیست. اگر چند مورد از نشانه های زیر را در کودک خود دیدید احتمالا او گوش او عفونت کرده است.
نشانه های عفونت گوش در کودکان عبارتند از:
- درد گوش بخصوص وقتی دراز کشیده اند.
- کشیدن و درگیری زیاد با گوش
- مشکل در خوابیدن
- گریه کردن بیش از حد معمول
- زودرنجی و حساسیت زیاد کودک
- کم شنوایی خفیف و یا عکس العمل نداشتن به اصوات
- مشکل در تعادل
- تب بالا
- خروج مایع از گوش
- سردرد
- بی اشتهایی
نشانه های عفونت گوش در بزرگسالان عبارتند از:
- گوش درد
- خروج مایع یا چرک از گوش
- مشکلات شنوایی
زمان مراجعه به دکتر
علائمی که در بالا ذکر شد ممکن است نشان دهنده شرایط پزشکی دیگری نیز باشند. بنابراین بسیار مهم است که تشخیص دقیق مشکل توسط پزشک داده شود.
در شرایط زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:
- علائم فوق بیشتر از یک روز طول بکشند.
- علائم عفونت گوش برای نوزاد زیر 6 ماه دیده شود.
- نوزاد و یا کودک شما بی خوابی و پرخاشگری زیادی پس از سرماخوردگی داشته باشد.
- خروج مایع یا چرک را از گوش کودک دیده باشید.
علل عفونت گوش
عفونت گوش به دلیل باکتری ها یا عامل ویروسی بوجود می آید. این عفونت معمولا به دلیل یک بیماری دیگر مانند؛ سرما خوردگی، آنفولانزا، آلرژی، از حفره دماغ گلو یا شیپور استاش به گوش منتقل می شود. در ادامه علل اصلی عفونت گوش را بیشتر بررسی می کنیم.
1- نقش شیپور استاش در بروز عفونت گوش
شیپور استاش یک باریک راه است که ارتباط بین گوش میانی ( محفظه پشت پرده گوش ) را با گلو برقرار می کند. این راه اغلب باز است و فواید زیر را دارد:
- تهویه گوش میانی
- تنظیم فشار گوش میانی ( فشار پشت پرده گوش )
- خروج مخاط طبیعی از گوش میانی
التهاب و مخاط ناشی از سرماخوردگی و الرژی می توانند راه شیپور استاش را ببندند. انسداد شیپور استاش می تواند منجز به انباشت مایعات در گوش میانی بشوند. عفونت باکتریایی یا ویروسی این مایع معمولا باعث ایجاد نشانه عفونت گوش می شوند.
شایع ترین دلایل بسته شدن شیپور استاش عبارتند از:
- حساسیت و گرفتگی بینی
- عفونت سینوس ها
- لوزه سوم (زیرا لوزه در کودکان نسبت به بزرگسالان بزرگتر است).
- دود سیگار
- تغذیه با شیشه شیر
- حضور درمحیط های آلوده
یکی از دلایلی که عفونت گوش در کودکان و خردسالان شایع تر است شکل شیپور استاش آنها است. شیپور استاش در کودکان افقی تر است و این خود خروج را مایعات را سختتر می کند.
2- نقش آدنوئید در عفونت گوش
ادنوئید ها دو بافت کوچک که پشت حفره دماغ ها قرار دارند ودر ایمنی بدن کمک کننده هستند. ادنوئید ها نزدیک به دریچه خروجی شیپور استاش هستند و بزرگ شدن خود مانعی سبب انسداد شیپور استاش می شود.
محیط های آلوده ای که کودک در آن ها رفت و آمد دارد می تواند باعث عفونت گوش شود.
3- انواع بیماریها
بیماری های زیر می توانند منجر به عفونت گوش بشوند:
- سرماخوردگی
- عفونت سینوس ها
- عفونت دندان و گلو
- اختلال در عملکرد شیپور استاش
- اوریون
- سرخک
پیشنهاد می کنیم در صورت مشاهده علائم عفونت گوش در اسرع وقت به مراکز شنوایی شناسی و پزشک متخصص مراجعه کنید. از طریق لیست زیر میتوانید مراکز شنوایی سنجی شهر خود را پیدا کنید:
مراکز شنوایی سنجی | آدرس و شماره تلفن کلینیک های شنوایی سنجی کشور
انواع
انواع عفونت گوش عبارتند از:
- چرکی_غیرچرکی: عفونت چرکی دارای بوی بدی است و خطرناک تر است و رنگی متمایل به زرد دارد اما عفونت غیرچرکی مایعی شفاف و بدون رنگ و بو است. درمان عفونت چرکی معمولا بیشتر زمان میبرد.
- حاد_مزمن: اگر عفونت کمتر از 6 هفته طول بکشد به آن حاد و اگر بیشتر از 6 هفته طول بکشد به آن مزمن میگویند.
- ویروسی_باکتریایی: دلیل عفونت می تواند ویروس باشد یا باکتری که روند درمان هر کدام و دارو هایی که استفاده میشود متفاوت است.
درمان عفونت گوش در کودکان
توجه داشتید باشید که هدف از مطرح شدن روشهای درمانی، صرفا آشنایی والدین با این روش ها است و نمی توان این اطلاعات را بعنوان جنبه تجویزی (خود درمانی) استفاده کرد.
1- آنتی بیوتیک و چرک خشک کن
برای درمان عفونت گوش در کودکان از آنتی بیوتیک هایی مثل آموکسی سیلین، کوآموکسی کلاو، اریترومایسین و کوتریموکسازول استفاده می شود. همچنین قطره های آنتی بیوتیک گوشی مثل قطره پلی میکسین و قطره سیپروفلوکساسین نیز کاربرد دارند. در موارد شدیدتر عفونت از آنتی بیوتیک های خوراکی مثل سفیکسیم استفاده می شود.
توجه داشته باشید آنتی بیوتیک ها در عفونت های ویروسی گوش بدون تاثیر هستند و فقط زمانی که عفونت باکتریایی باشد از آن ها استفاده می گردد. همچنین مصرف زیاد آنتی بیوتیک باعث مقاومت باکتری ها نسبت به آن می شود و در عفونت های بعدی آنتی بیوتیک جواب نخواهد داد. بنابراین برای جلوگیری از مشکلات ذکر شده مصرف آنتی بیوتیک چه به صورت قطره چه قرص و شربت باید حتما تحت نظر پزشک متخصص گوش و حلق و بینی باشد.
2- کمپرس گرم
می توانید یک بطری آب یا یک حوله تمیز را گرم کنید و روی گوشی که درد می کند بگذارید تا درد گوش کاهش یابد. دقت کنید که دمای آن نباید زیاد باشد زیرا جسم داغ می تواند به کودک آسیب برساند.
3- شیر مادر
به دلیل خاصیت میکروب کش شیر مادر می توانید یک یا دو قطره از آن را درون گوش کودک بچکانید. این عمل را دو یا سه بار در طول روز انجام دهید.
4- کمپرس سرد
سرما هم مثل گرما می تواند باعث کاهش درد شود. چند تکه یخ را درون نایلون بریزید و مقداری آب سرد به آن اضافه کنید. سپس سر آن را محکم گره بزنید به شکلی که آب بیرون نریزد. نایلون را به همراه آب و یخ درون یک حوله تمیز گذاشته و روی گوش کودک بگذارید. توجه داشته باشید که هرگز نباید یخ را مستقیما روی گوش کودک قرار دهید.
5- داروهای مسکن
استفاده از داروهایی که به نسخه پزشک نیاز ندارند مثل ایبوپروفن یا استامینوفن می تواند تا زمان مراجعه به پزشک باعث کاهش درد شود. البته ایبوپروفن تاثیر بیشتری نسبت به استامینوفن دارد.
پیشگیری
با رعایت نکات زیر خطر عفونت برای کودکان بسیار پایین می آید:
- از گوش پاک کن استفاده نکنید زیرا ممکن است پرزهای پنبه در گوش کودک بماند و باعث درد گوش او شود، همچنین ممکن است باعث پارگی پرده ی گوش کودک شوید.
- بعد از حمام کردن کودک، بیرون و ابتدای مجرای گوش او را با حوله یا دستمال کاغذی به آرامی خشک کنید.
- واکسیناسیون کودک بسیار مهم است و باید به موقع انجام شود.
- هنگام شیر دادن به کودک سر او را کمی به سمت بالا متمایل کنید تا هنگام بلع، قطره های شیر درون گوش کودک نریزد.
- کودک را کمتر ببوسید و اجازه ندهید دیگران بیش از حد او را ببوسند و در آغوش بگیرند زیرا با این کار ممکن است باکتری هایی وارد گوش او شود.
پاسخ به سوالات شایع درباره عفونت گوش
آیا عفونت گوش کودکان خود به خود درمان می شود؟ چگونه؟
بیشتر عفونت های گوش در کودکان بعد از مدت کوتاهی خود به خود درمان می شود، اما تشخیص این مسئله بر عهده ی پزشک متخصص می باشد و والدین گمان نکنند که بدون نظر پزشک می توان با اطمینان گفت که عفونت گوش کودکشان بهبود یافته است. پزشک متخصص برای اطمینان از بهبودی کودک او را نزد شنوایی شناس می فرستد. شنوایی شناس با انجام تست هایی مشخص شنوایی بررسی می کند که آیا گوش کودک هنوز عفونت دارد یا نه
چه زمان درمان خانگی عفونت گوش خطرناک است؟
متاسفانه استفاده از روش های خودسرانه و بدون مشورت با پزشک متخصص گاهی باعث بدتر شدن وضعیت گوش کودک می شود. درمان هایی مثل استفاده از لیمو، روغن زیتون، آب نمک، آب پیاز، سیر، روغن آویشن، روغن ریحان، روغن سرکه، الکل و شیر مادر در صورتی که پرده ی گوش کودک پاره شده باشد و عفونت از گوش خارج شود، می تواند مشکلات بسیار جدی و خطرناکی برای کودک ایجاد کند. بنابراین استفاده از این درمان ها حتما باید بنا به صلاح دید متخصص و با مشورت او انجام شود.
آیا هنگام عفونت گوش کودک به پزشک مراجعه کنیم؟
همانطور که گفته شد اغلب عفونت های گوش خود به خود درمان می شوند. اما بعضی از آن ها فقط با استفاده از درمان هایی خاص و مصرف دارو بهبود می یابند. از آنجایی که این بیماری ممکن است صدمات جبران ناپذیری به کودک برساند باید با بروز اولین نشانه ها به دکتر متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه شود.
درمان عفونت گوش چه مدتی طول میکشد؟
عفونت گوش حاد کمتر از 6 هفته و مزمن بیشتر از 6 هفته طول می کشد. بعضی از عفونت ها پس از چند روز خود به خود بهبود می یابند. اگر عفونت چرکی باشد و یا پرده ی گوش پاره شود ممکن است درمان کامل چند ماه به طول بیانجامد. در هر صورت با درمان مناسب و زیر نظر پزشک متخصص درمان سرعت می یابد.
آیا ورود آب به گوش کودک باعث عفونت گوش او می شود؟
در حالت عادی ورود آب به گوش کودک مشکلی ایجاد نمی کند زیرا ساختار گوش به شکلی است که اجازه ی ورود زیاد آب را نمیدهد و پرده ی گوش هم از گوش محافظت می کند. بعد از حمام کردن کودک بهتر است لاله و ابتدای مجرای گوش او را با دستمال کاغذی به آرامی خشک کنید. توجه داشته باشید که استفاده از گوش پاک کن نه تنها سودی ندارد بلکه می تواند پرده ی گوش را هم پاره کند یا باعث عفونت شود. در صورتی که گوش کودک شما ترشح دارد و مایعاتی زرد یا بی رنگ از آن بیرون می آید، به هیچ وجه او را قبل از مراجعه به دکتر متخصص گوش و حلق و بینی و مشورت با او به حمام نبرید.
سخن نهایی
ما در این مقاله درباره عفونت گوش و علائم و علل آن صحبت کردیم. همچنین راه های درمان و پیشگیری از آن را نیز بیان نمودیم. توصیه می کنیم در صورت مشاهده نشانه های این بیماری در اسرع وقت به مراکز شنوایی سنجی مراجعه کنید.
در قسمت سوالات متداول سعی کردیم به سوالات شما عزیزان پاسخ دهیم. اگر هنوز سوالی دارید در زیر همین نوشته برای ما کامنت کنید. در اسرع وقت پاسخگوی شما هستیم.