بسیاری از والدین با عوامل ژنتیکی که می توانند سبب کم شنوایی بشوند، نا آشنا هستند. از آنجائیکه که شما بدنبال علت کم شنوایی فرزندتان هستید، بسیار مهم است که درک درستی از ژنتیک و وراثت داشته باشید. در این نوشته که مختص والدین نوشته شده است سعی شده است به زبان ساده درباره انواع کم شنوایی ژنتیکی صحبت شود. اما پیش از صحبت درباره کم شنوایی ژنتیکی، توضیحی کوتاه درباره ژن و نقش آن در کم شنوایی می دهیم. با ما همراه باشید.
ژن چیست؟
فهرست عناوین این نوشته
ژن ها حامل اطلاعاتي هستند که تعيين کننده ي ويژگي هاي شما هستند. ويژگي ها شامل مواردي مي شود که شما از والدين خود به ارث مي بريد. يعني والدين شما مقداري از ويژگي هاي خود را از طريق ژن ها به شما انتقال مي دهند. مثلاًاگر پدر و مادر شما چشم آبي باشند، ممکن است رنگ چشم شما هم آبي شود. يا اگر مادر شما روي صورت خود کک و مک دارد، ممکن است اين ويژگي را از او به ارث بريد.
به طور کلی دو نمونه ژن وجود دارد:
- ژن مغلوب: ژنی است که وقتی در کنار ژن مشابه خودش قرار گیرد اثرش را نشان می دهد.
- ژن غالب: این ژن هر جا که باشد به تنهایی می تواند اثرش را نشان دهد.
نقش ژن در کم شنوایی
علت بیش از 50 درصد کم شنوایی کودکان موارد ژنتیک است. همچنین بیش از 400 علت ژنتیکی مسبب کم شنوایی شناخته شده است. با این حال تعداد ژن های شناخته شده، که در کم شنوایی دخیل هستند در حال تغییر است و پژوهشگران در حال شناسایی آنها هستند.
دانشمندان ژنتیک، کم شنوایی ارثی را به دو دسته سندرمی و غیر سندرمی تقسیم کرده اند. در دسته سندرمی، کودک، علاوه بر کم شنوایی مشکلات پزشکی دیگری نیز دارد. در دسته غیر سندرمی که بیش از 2/3 علل کم شنوایی ژنتیکی شامل می شود، افت شنوایی بدون هیچ علامت پزشکی همراهی رخ می دهد.
همچنین کم شنوایی ژنتیکی در سه الگوی زیر دسته بندی می شوند:
- کم شنوایی های اتوزومال مغلوب
- کم شنوایی های اتوزومال غالب
- کم شنوایی های مرتبط با کروموزوم X
در ادامه هر کدام از این الگوها را بیشتر بررسی می کنیم.
1- کم شنوایی های اتوزومال مغلوب
هیچکدام از والدین زهرا کم شنوایی نداشته اند. دکتر ژنتیک به آنها گفته است که کم شنوایی زهرا از نوع ارثی بوده و اصطلاحا دارای کم شنوایی ژنتیکی از نوع اتوزومال مغلوب است.
اتوزومال مغلوب: برای بروز کم شنوایی دو کپی معیوب ژن (یکی از پدر و یکی از مادر) لازم است. در این حالت هر کدام از پدر و مادر ناقل ژن معیوب هستند و لیکن خود دچار کم شنوایی نیستند. احتمال بروز چنین حالتی (تولد فرزند کم شنوا از پدر و مادری که هر دو ناقل ژن مغلوب هستند ) 25 درصد است. بدین معنی که اگر پدر و مادری حامل ژن مغلوب کم شنوایی باشند در 25 درصد موارد احتمال تولد فرزند با کم شنوایی وجود دارد.
در 75 تا 80 درصد ناشنوایی غیر سندرمی، الگوی وراثت کم شنوایی بصورت اتوزومال مغلوب است.
در صورت مشاهده کم شنوایی در فرزندتان برای بررسی های بیشتر به مراکز شنوایی سنجی مراجعه کنید. با اقدامات به موقع می توان تا حد مطلوبی پیامدهای آن را کاهش داد. برای دسترسی سریع به مراکز شنوایی سنجی در کشور روی لینک زیر کلیک کنید:
مراکز شنوایی سنجی | آدرس و شماره تلفن کلینیک های شنوایی سنجی کشور
2- کم شنوایی های اتوزومال غالب
علی و مادرش کم شنوا هستند. در حالیکه یک برادر بزرگ تر علی کم شنوایی ندارد. پزشک متخصص پس از بررسی به آنها گفته است که کم شنوایی علی از نوع اتوزومال غالب بوده که از طریق تست ژنتیکی مشخص شده است. اگر فقط یکی از والدین (پدر یا مادر) ژن غالب کم شنوایی را داشته باشند، احتمال بروز کم شنوایی ژنتیکی از نوع اتوزومال غالب در فرزندان وجود دارد. بین 20 تا 25 درصد کم شنوایی غیر سندرمی، نحوه توارثشان طبق الگوی اتوزومال غالب است. بدین معنی که تنها یک کپی از ژن معیوب برای ایجاد کم شنوایی کافی است. توجه داشته باشید که در این حالت حداقل یکی از والدین، خود دچار کم شنوایی است.
احتمال تولد فرزند دارای کم شنوایی ژنتیکی در زمانیکه یکی از والدین دارای ژن غالب کم شنوایی باشد 50 درصد است. اگر هر دو والد کودک دارای ژن غالب کم شنوایی باشند (هر دو کم شنوا باشند)، این احتمال بالاتر می رود.
3- کم شنوایی مرتبط با کرموزوم x
برخی از ژنهایی که روی کرموزوم x هستند می توانند سبب کم شنوایی شوند. این ژن ها مغلوب هستند. جنس مذکر فقط یک کروموزوم X دارد و آن کروموزوم را از مادر خود دریافت می کنند. اگر مادر ناقل این ژن باشد تا 50 درصد احتمال بروز کم شنوایی در فرزندان پسر او وجود دارد.
مقاله پیشنهادی: علل غیر ژنتیکی کم شنوایی و ناشنوایی | همه چیز درباره کم شنوایی
سخن نهایی
در این نوشته سعی کردیم مطالبی درباره کم شنوایی ژنتیکی بنویسم . تلاش ما این بوده که مطلب را در ساده ترین حالت ممکن بنویسیم. اگر هنوز سوالی در این باره دارید اصلا نگران نباشید ، سوال خود را در پایین در قسمت نظرات بنویسید از ذکر جزئیات غافل نشوید. منتظر بمانید در سریع ترین زمان ممکن پاسخ شما را خواهیم داد. همچنین اگر توضیحات بیشتری درباره کم شنوایی و ناشنوایی ژنتیکی دارید می توانید در قسمت نظرات، به اشتراک بگذارید.
درباره کم شنوایی و ناشنوایی ژنتیکی هنوز مطالب وب سایت هوش کالا ادامه دارد. در قسمت شنوایی شناسی و یا در پایین بر روی مطالب ما درباره کم شنوایی ژنتیکی سندرمی و غیر سندرمی کلیک کنید.
سلام وقت بخیر مادر من در شنوایی کمی مشکل دارند و بین خواهر و برادراش غیر از یکی از خواهراشون همهشون این مشکل دارند ولی پدرم مشکل در شنوایی ندارند و کلا در خانواده شون مشکل شنوایی وجود نداره من هم تا به امروز ۱۸ سالگی هیچ مشکلی نداشتم و ضعیف ترین صدا ها رو هم میشنوم میخواستم ببینم چقدر امکان داره من در اینده دچار این مشکل بشم یعنی ژنم بیان بشه ؟ ۲ اصلا از کجا میشه فهمید این ژن رو به ارث بردم یا نه ؟
سلام . من ۶۰ درصد از هر دوگوش کم شنوایی دارم که فکر میکنم از مادربزرگ پدریم بهم ارث رسیده . من باید چیکار کنم که خیالم راحت باشه از اینکه در آینده فرزندان خودم وقتی به دنیا میان کم شنوا نباشن؟
آیا راهی هست تا مانع کم شنوایی فرزندانم بشوم؟
من یک گوشم ناشنواس و یک گوشم کم شنوا ولی شوهرم سالمه بچه به کی میره بیشتر هم دختر هم پسر؟
سلام منو همسرم باهم هیچ نسبت فامیلی نداریم من و همسرم هر ۲سالم هستیم اما پدر همسرم ناشنوا هستن به صورت مادرزادی هیچ کدوم از بچه هاشونم مبتلا نیستن میخوام بدونم چقدر ریسک برای منو همسرم وجود داره؟