سندرم تورت یک اختلال پیچیده است که با حرکات یا صداهای تکراری، ناگهانی و غیرارادی به نام تیک مشخص می شود. ما در این مقاله درباره این سندرم به طور مفصل صحبت خواهیم کرد. علت، علائم و راه های تشخیص و درمان آن را بیان و اختلالات همراه این بیماری را با هم بررسی می کنیم. در پایان این نوشته به اطلاعات خوبی درباره سندرم تورت خواهید رسید.
سندرم تورت
فهرست عناوین این نوشته
سندرم تورت یا توره، (به انگلیسی: tourettes syndrom ) نوع شدید اختلال تیک (تکانه) است. تیک ها بنا به تعریف عبارتند از حرکت های غیر ارادی، سریع و تکراری که به صورت ناگهانی و نامنظم بروز می کنند.
این سندرم در دسته اختلالات نارساییِ عصبی – روانی قرار داده می شود. به این معنی که مغز آن طور که باید کار نمی کند و عملکرد مطلوبی ندراد. این اختلال اغلب قبل از 16 سالگی و معمولا در 5 سالگی بروز می نماید. علائم شاخص سندرم تورت؛ اختلالات یادگیری و بیش فعالی، حرکات کلیشه ای، پریدن یا رقصیدن می باشد. در ادامه بیشتر درباره علائم این سندرم صحبت خواهیم کرد.
تکانه ها انواع مختلف دارند که در زیر هر کدام را به همراه نشانه های آنها بیان می کنیم:
- تکانه های صوتی: سرفه کردن، خرخر کردن، کلمات را با صدای بلند گفتن.
- تکانه های جسمی (حرکتی): مانند تکان دادن سر یا بالا و پایین پریدن.
- تکانه های ساده: انجام یک حرکت کوچک یا صدا درآوردن.
- تکانه های پیچیده: انجام یک سری حرکات چشمی یا گفتن یک عبارت طولانی.
محل بروز تیک های سندرم تورت ( سر، گردن و …)، تعداد و فرکانس تکانه ها، پیچیدگی و شدت آنها در طول زمان تغییر پیدا می کنند. همچنین سن بروز سندرم تورت حتما قبل از 21 سالگی می باشد.
علت
علت سندرم تورت تقریبا ناشناخته است. اما به عقیده محققان، احتمالا تیک تورت دارای یک زمینه ارثی می باشد. به این معنی که در یک خانواده، به علت وجود یک یا دو ژن معیوب (اتوزومی مغلوب) این سندرم به فرزندان ارث می رسد. همچنین سندرم تورت، می تواند یک اختلال چند ژنی در ژن هایی باشد که در سوخت و ساز دوپامین، سروتونین، نوراپی نفرین و سایر ناقل های عصبی نقش دارند.
علائم سندرم تورت
علائم سندرم تورت می تواند شامل موارد ذیل باشد:
1- تیک های جسمی_حرکتی
تیک های جسمی_حرکتی عبارتند از :
- پرش های ناگهانی سر، شانه یا حتی کل بدن
- چشمک زدن های متناوب
- چرخاندن چشم ها
- شکلک درآوردن یا رفتار های متناوب
- لمس کردن یا دق کردن های مکرر
- خاموش کردن پشت سر هم چراغ ها
2- تیک های صوتی
- صاف کردن گلو یا سرفه های مکرر
- فریاد های ناکهانی
- خندیدن های غیر ارادی
- تکرار صحبت های اخیر خود با دیگران
- گفتن کلمات رکیک (کلماتی که گفتن آن ها از لحاظ اجتماعی درست نیست)
- از خود صدا درآوردن یا به زبان آوردن عباراتی کوتاه به صورت غیر ارادی
- بالا کشیدن بینی
نشانه های سندرم تورت در طول زمان تعییر می کنند. در یک سن ممکن است تیک های کوک به صورت چشمک زدن و یا بالا کشدن بینی باشد و در سال بعد به صورت بالا انداختن شانه و … باشد.
سایر مشکلات ناشی از سندرم تورت
علاوه بر مشکلات جسمی ذکر شده که از علائم سندرم تورت بودند، اختلالات دیگری نیز ممکن است همراه با سندرم تورت بروز نماید. در زیر به برخی از این مشکلات اشاره شده است:
- اختلال های گفتار وزبان
- افسردگی
- اعتیاد با الکل و داروها
- بی توجهی به مسائل
- بیش فعالی
- اختلال های خواب
- اختلال در رفتار
- اختلال های در یادگیری
- مختل بودن مهارت های سازماندهی
- اختلال در مهارت های حرکتی
- اختلال های اضطرابی
- اختلال های جنسی
- حرکت ها و حالت های زشت و غیر ارادی
- عدم بلوغ
- کمبود قدرت تحمل در برابر یاس
- پرخاشگری
- انزوا
- اختلال بیش فعالی ناشی از کمبود توجه
در ادامه اختلالات گفتار وزبان ناشی از سندرم تورت را با هم بررسی می کنیم.
اختلال های گفتاری و زبانی
مشکلات گفتاری و زبانی برای افراد مبتلا به سندرم تورت عبارتند از :
- آهنگ نامتوازن در هنگام گفتار
- پژواک گویی
- تقلید لهجه دیگران، تغییر دادن زیر و بمی صدا
- بد دهنی (ادای کلمات رکیک به صورت غیر ارادی)
- گفتگو با سرعت زیاد و صدای بلند
- تاخیر در حرف زدن در برخی از این افراد
- ضعف در مهارت های کاربردی
در صورت مشاهده علائم سندرم تورت و بروز اختلالات گفتار و زبان در فرزندتان پیشنهاد می کنیم از یک آسیب شناس گفتار و زبان کمک بگیرید. از طریق لیست مراکز گفتار درمانی | لیست کلینیک ها و مراکز گفتاردرمانی کشور می توانید آدرس و تلفن تماس مراکز گفتاردرمانی در شهر خود را پیدا کنید.
یک گفتاردرمانگر در صورت مشاهده اختلالات گفتار و زبان ارزیابی زیر را بر روی بیمار انجام می دهد:
- مهارت های زبانی بیانی و ادراکی فرد را بررسی می کند.
- در شرایط مختلف، مهارت های عملی را ارزیابی می نماید.
راه های تشخیص TS
مهمترین علامت تشخیص سندرم تورت همان تکانه های حرکتی و صوتی می باشد که در قسمت علائم بیان کردیم. البته این تکانه ها ممکن است به صورت همزمان با یکدیگر مشاهده نشوند. همچنین هر تیکی نشانه سندرم TS نیست و معمولا بعد از چند هفته یا ماه در کودک ناپدید می شوند. در صورتیکه علائم به مدت طولانی مثلا یک سال ادامه دار بود میتوان احتمال سندرم تورت را داد. اما برای اطمینان بیشتر در صورت مشاهده حرکات یا صداهای غیر ارادی در فرزندتان به یک روانشناس و پزشک اطفال مراجعه کنید.
لیست مراکز مشاوره و روانشناسی کشور | به تفکیک شهر و استان به شما کمک می کند مراکز روانشناسی موجود در شهر خود را به راحتی پیدا کنید.
درمان و شیوه های مداخله
درمان تیک های حرکتی و صوتی بستگی به میزان تاثیر تیک بر فرد و اثرات روحی و اجتماعی آن بر بیمار دارد. اما به طور قطعی درمان خاصی برای سندرم تورت موجود نیست. با این حال اگر تیک باعث آزار فرد یا اختلال در فعالیت های او نشود، ممکن است تنها نیاز به حمایت خوب، آموزش و اطمینان بخشی داشته باشد.
در موارد زیر فرد مبتلا به سندرم تورت باید در مورد درمان تیک مورد نظر با پزشک خود مشورت نماید:
- ایجاد ناراحتی های شدید و قابل توجه برای فرد
- مختل شدن زندگی روزمره و فعالیت های کودک در مدرسه
- بروز انزوای اجتماعی و افسردگی
روش های درمانی زیر معمولا برای فرد مبتلا به سندرم تورت انجام می گیرد:
- آموزش خانواده (آموزش نحوه برخورد با فرد مبتلا )
- دارو درمانی (داروهای مسدود کننده دوپامین اولین خط درمان اختلالات تیک هستند)
- رفتار درمانی (آموزش وارونه سازی عادت)
- درمان با جراحی اعصاب
- استفاده از گروه درمانی برای تقویت مهارت های عملی
لازم به ذکر است که تقاضای مداوم از کودک برای کنترل تیک ها فایده ای ندارد. چنین تقاضاهای باعث بروز تنش و تشدید علائم می شود. هدف باید افزایش تحمل پذیری نسبت به علائم باشد.
جمع بندی:
در این نوشته بعد از تعریف سندرم تورت به بیان علت، علائم و راه های تشخیص و درمان آن پرداختیم. همچنین با بررسی اختلالات همراه این سندرم، مشکلات گفتار و زبان در این بیماران نیز بیان کردیم. پیشنهاد میکنیم در صورت مشاهده علائم ذکر شده، از طریق لیست مراکز قرار داده شده در طول متن، به مراکز درمانی مراجعه کنید. با تشخیص زودهگام می توان عوارض این بیماری را تا حد زیادی کاهش داد.
شما می توانید در ویدیو زیر تیک ها ( تکانه های ) ناشی از سندرم تورت را ببینید: