بیماری ویلسون یک اختلال ارثی نادر است که باعث تجمع مس در کبد، مغز و سایر اندام های بدن می شود. ما در این نوشته پس از توصیف کاملتر این بیماری به بیان علائم و راههای درمان آن می پردازیم. روش های درمانی بیان شده در این مقاله، از دارو درمانی تا طب سنتی و درمان گیاهی متغیر می باشد. با ما همراه باشید تا بهترین روش های درمان بیماری ویلسون را با هم بررسی کنیم.
فهرست عناوین این نوشته
توصیف بیماری
بدن یک فرد سالم مس موجود در مواد غذایی را جذب می کند و میزان اضافی مس را از طریق صفرا ( ماده تولید شده در کبد ) دفع می کند. ولی در افراد مبتلا به بیماری ویلسون مس به درستی دفع نمی شود. همین امر سبب تجمع بیش از حد مس در کبد، مغز و سایر اندام های حیاتی بدن می شود. این مسئله می تواند خطری تهدید کننده برای زندگی فرد محسوب شود.
بیماری ویلسون یک اختلال ارثی نادر است که در دنیا از هر 30 هزار نفر یک نفر به این بیماری مبتلا می شوند و این بیماری برای نخستین بار در سال 1912 توسط دکتر ویلسون شناخته شد.
درمان بیماری ویلسون معمولا در سه سطح و به صورت مادام العمر صورت می گیرد. موفقیت آمیز بودن درمان بیماری بیشتر وابسته به زمان بندی درمان است. استفاده از داروهای دفع کننده مس، مصرف مکمل های روی (زینک)، رعایت رژیم غذایی مناسب و … از جمله روش های کنترل و بهبود این بیماری می باشد.
علائم بیماری ویلسون
شناخت علائم در درمان بیماری موثر می باشد. علائم بیماری ویلسون بین سنین 12 تا 23 سالگی شروع می شود. این علائم بسته به این که چه قسمتی از بدن را درگیر کرده باشند، متفاوت است. از آنجایی که برخی علائم بیماری ویلسون به نشانه های سایر بیماری ها شباهت دارد بنابراین تشخیص بیماری بسیار دشوار و فقط با انجام آزمایشات و معاینات خاص و از طریق پزشک می باشد.
بیماری ویلسون کبد، کلیه، چشم، سیستم مغز، اعصاب و در موارد نادری مفاصل، استخوان، غدد و قلب را درگیر می کند. در پایین علائم شایع این بیماری را بیان می کنیم:
1- علائم کبدی
علائم زیر از نشانه های تجمع مس در کبد می باشد.
- بزرگتر شدن کبد
- سیروز کبدی
- زردی یا زرد شدن پوست
- حالت تهوع
- درد و نفخ شکم
- ورم پاها و شکم
- ضعف و احساس خستگی
- کاهش وزن
- استفراغ
- نارسایی کشنده کبد
2- علائم درگیری سیستم مغز اعصاب
تشخیص علائم عصبی سخت می باشد. این علائم می تواند شامل موارد زیر باشد :
- مشکلات روانی مانند تحریک پذیری و خشم
- اختلال در حرکات کنترل دست
- مشکلاتی در راه رفتن (راه رفتن غیر عادی)
- تغییر شخصیت
- اختلال در صحبت کردن
- مشکلاتی در نوشتن
در مواردی که بیماری شدید باشد، این علائم می تواند به شکل اسپاسم عضلانی تشنج و درد ماهیچه ای در حین حرکت بروز نماید.
3- سایر علائم
- تشکیل یک حلقه در اطراف چشم ( حلقه کایزر فلاشر KF ) به علت رسوب مس
- ناهنجاری های کلیه
- پوکی استخوان زود رس
- قاعدگی نامنظم
- افت فشار خون
- آب مروارید به علت رسوب مس در عدسی چشم
در رابطه با علائم ذکر شده احتمال بیماری ویلسون در نظر گرفته می شود، اما تشخیص بر عهده پزشک می باشد.
اختلال های گفتار و زبان
این بیماری مشکلاتی را در حوزه گفتار و زبان برای افراد مبتلا به وجود می آورد که این مشکلات عبارتند از :
- کاهش دامنه نوسان های صدا
- کاهش میزان تغییرات در سرعت گفتار
- گفتار فلجی
برای درمان مشکلات گفتاری و زبانی می توان از یک آسیب شناس گفتار و زبان استفاده کرد. برای یافتن آدرس و تلفن تماس این مراکز در شهر خود بر روی لینک متخصص های گفتار درمانی به تفکیک شهر کلیک کنید.
سایر مشکلات همراه با بیماری
مشکلات زیر ممکن است همراه با بیماری بروز نمایند :
- آب ریزش از دهان
- اختلال بلع
- لرزش
- انعطاف ناپذیری بدن
- سختی عضله ها
- دوبینی
- استعداد ابتلا به سنگ های صفراوی
مراحل و روش های درمان بیماری ویلسون
بیماری ویلسون با درمان قابل کنترل است در صورتی که درمان آن به طور منظم و دقیق انجام شود. مراحل درمان بیماری ویلسون عبارتند از:
مرحله اول
در مرحله اول باید مس اضافی از بدن بیمار خارج شود. مس اضافی را از طریق داروهای دی پنی سیلامین، سیپرین و ترنتین خارج می کنند. این داروها پس از خروج مس اضافی، آنها را وارد جریان خون می کنند. سپس کلیه ها این مواد را تصفیه و از طریق ادرار از بدن خارج می کنند.
مرحله دوم
در مرحله دوم باید تعادل در سطح مس موجود در بدن و مقدار اضافی خارج شده ایجاد شود. بعد از این که مرحله اول پشت سر گذاشته و علائم بیماری کنترل شد، پزشک روی یا تیتراتیومولیبدات تجویز خواهد کرد.
مصرف روی به صورت خوراکی به عنوان نمک یا استات مانع جذب مس موجود در مواد غذایی می شود.
مرحله سوم
بعد از بهبود علائم بیماری و تعادل سطح مس در بدن، درمان بیماری نباید قطع شود. چرا که بیماری پیشرفت می کند و عوارض غیر قابل جبرانی برای بیمار به همراه خواهد داشت. درصورت کنترل کامل یا بدون علامت بودن، بیمار تا آخر عمر نیاز به درمان دارد. و باید به طور منظم سطح مس موجود در بدن آن ها اندازه گیری شود.
بهترین روش های درمانی بیماری ویلسون
روشهای درمانی زیر در بهبود بیماری ویلسون مورد استفاده قرار می گیرند:
1- دارو درمانی برای کمک به دفع مس از بدن
همان طور که اشاره کردیم، اولین اقدام باید در جهت کنترل مس اضافی در بدن باشد. برای این امر پزشک دارو های مخصوص تجویز می کند. این داروها به مس می چسپند و موجب دفع آسان آن از بدن می شوند. این داروها عبارتند از:
- پنی سیلامین: این دارو یک عامل شلاته کننده (دفع کننده) می باشد. این دارو می تواند اثرات جانبی خطرناکی مانند مشکلات پوستی و کلیوی ایجاد کند. در صورت حساسیت به این دارو باید با احتیاط استفاده شود. هم چنین این دارو عملکرد ویتامین ب 6 را هم مختل می کند.
- ترینتین: عملکرد های این دارو مشابه پنی سیلامین است. اما عوارض آن کمتر می باشد.
- استات روی: این دارو مانع جذب مس در مواد غذایی می شود. البته مصرف این دارو باید بعد از داروهای شلاته کننده باشد.
لازم به ذکر است که این داروها باید برای همه ی عمر و تحت نظر پزشک و با راهنمایی او مصرف شوند. در غیر این صورت بیمار به عوارض کشنده مبتلا خواهد شد.
2- مصرف مکمل های روی (زینک)
بعد از بهبودی علائم بیماری معمولا پزشک مصرف مکمل روی (زینک) را تجویز می کند. نمک روی (زینک) مانع جذب مس در مجاری گوارشی می شود. همچنین در کاهش تجمع مس در بدن و درمان بیماری ویلسون نقش موثری دارد.
روی یک ماده معدنی مورد نیاز بدن می باشد که مانند آنتی اکسیدان عمل کرده و اثرات رادیکال های آزاد را خنثی می کند که در جلو گیری از سرطان تاثیر دارد. این ماده معدنی در خوراکی های مانند ؛ زرده تخم مرغ، لوبیا قرمز، پودر کاکائو و … وجود دارد.
توصیه مهم این است که از مصرف خود سرانه مکمل های روی (زینک) خودداری کنید.
3- رعایت رژیم غذایی با کمترین مصرف مس
- باید از مصرف مواد غذایی که مملوء از مس هستند خودداری کنید. مواد غذایی سرشار از مس عبارتند از: میوه های خشک، خرما، کشمش، قارچ، شکلات، آجیل و محصولات حاوی سویا، دل، جگر. (در این زمینه پزشک به شما کمک خواهد کرد )
- از ظروف و بشقاب های مسی برای نگهداری مواد غذایی و نوشیدنی ها استفاده ننمایید.
- اگر آب مصرفی تان از لوله های مسی می گذرد یا از آب چاه استفاده می کنید، سطح مس در آب مصرفی تان بسیار بالا می باشد. بنابراین پیش از مصرف آب، آن را آزمایش کنید.
- از مکمل های غذایی و ویتامینی حاوی مس استفاده نکنید.
4- مصرف ویتامین E
این ویتامین می تواند به عنوان یکی از مکمل های درمانی در درمان بیماری ویلسون موثر باشد. ویتامین E به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی عمل می کند و این ویتامین در گوشت و تخم پرندگان، میوه ها و روغن جوانه گندم یافت می شود. پزشک معالج درباره میزان مصرف این ویتامین به شما کمک خواهد کرد.
5- استفاده از زردچوبه
زردچوبه ترکیبی حاوی کروکومین است. کروکومین نه تنها خواص آنتی اکسیدانی بسیار زیادی دارد بلکه به عنوان یک عامل شلاته کننده مس به شمار می رود و در درمان بیماری ویلسون موثر می باشد. شما می توانید از زردچوبه در آشپری یا از آن به عنوان دمنوش زرد چوبه استفاده کنید.
6- درمان با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی برای افرادی که با مشکلاتی مربوط به حفظ تعادل و راه رفتن روبه رو هستند، توصیه می شود. متخصص فیزیوتراپی مشکلات بیمار را ارزیابی می کند و تمریناتی را برای حفظ تعادل بیمار در حالت سکون و تحرک تجویز می نماید.
جهت مراجعه به مراکز فیزیوتراپی میتوانید از طریقر لینک های زیر اقدام کنید:
مراکز و کلینیک های فیزیوتراپی
متخصصین فیزیوتراپی در منزل
8- خودداری از مصرف الکل
مصرف الکل برای کبد مضر می باشد. هم چنین باعث پیش رفت بیماری ویلسون می شود و آن را سرعت می بخشد. اگر به ناراحتی کبدی دچار هستید ، به طور کلی از مصرف انواع مشروبات الکلی خودداری کنید.
9- جراحی
اگر آسیب کبدی فرد شدید باشد ، فرد به پیوند کبد نیاز خواهد داشت.
روش های درمانی ذکر شده باید تحت نظارت پزشک باشد و به طور منظم و دقیق انجام شود. همچنین بیماران باید همیشه و به طور منظم برنامه درمانی را داشته باشند، در غیر این صورت دوباره مس در بدن آن ها انباشته می شود و عوارض کشنده ای را به همراه خواهد داشت.
پیشگیری
بیماری ویلسون ژنتیکی است و از والدین به فرزندان منتقل می شود. مهم ترین راه حل برای تشخیص این بیماری ، بررسی خانواده افراد مبتلا می باشد اگر یکی از فرزندان به این بیماری دچار باشد احتمال ابتلای فرزندان دیگر هم وجود دارد. اگر چه نمی توان به طور قطعی از بروز این بیماری پیش گیری کرد ، اما با تشخیص در مراحل اولیه امکان به تعویق انداختن و کاهش علائم آن وجود دارد.
جمع بندی
در این نوشته روش های درمان بیماری ویلسون را شرح دادیم. برای درمان این بیماری باید به طور منظم و دائما تحت درمان و نظر پزشک باشید که در صورت تشخیص به موقع ، به آسانی قابل کنترل و درمان است و فرد مبتلا می تواند به زندگی عادی خود ادامه دهد و در صورتی که برنامه درمانی قطع شود با عوارض خطرناکی روبه رو خواهد شد.
سلام
خیلی ممنونم از اطلاعات تون
متوجه شدیم دختر ما هم به به تازگی به این بیماری مبتلا شده
چهارده سال داره
خداوند به همه بیماران شفا بده
بسیار از شما ممنونم اطلاعات بسیار عالی بود