آموزش تلفظ صحیح حرف ز معمولا کار سخت و زمان بری است. از عوامل تاثیر گذار در طول درمان تلفظ حرف “ز” ، سن فرد می باشد. تصحیح تلفظ واج ز در دوران کودکی به نسبت بزرگسالی آسانتر و نتیجه بخش تر خواهد بود. در این نوشته راهکارهای درمانی تلفظ صحیح حرف ز را معرفی می کنیم و همچنین چند تمرین خانگی برای کار درخانه برای شما ذکر می کنیم.
در هرحال در هر سنی با مراجعه به گفتار درمانی این مشکل بر طرف خواهد شد. از آنجائیکه آموزش تلفظ صحیح حرف ز کار ظریفی است و اگر اشتباه یاد بدهید ممکن است بصورت اختلال در او تثبیت شود. توصیه می کنم برای آموزش تلفظ حرف ز به آسیب شناس گفتار و زبان مراجعه کنید.
در چه سنی کودک باید حرف “ز” را بدرستی تلفظ کند؟
فهرست عناوین این نوشته
کودکان طبیعی حداکثر تا 5 سالگی ( 60 ماهگی ) باید واج “ز” را بدرستی تلفظ کند.
اشکالات در تلفظ حرف “ز” چیست؟
اشکلات رایج در تلفظ حرف “ز”، عبارتند از:
1- جایگزینی:
صدای ز، بصورت جایگزین با صدای دیگر تولید شود. ( مثلا بجای زانو بگوید دانو ).
2- حذف:
صدای ز ، در کلمات حذف می شود. این اختلال بیشتر در کودکان دیده می شود. ( مثلا به زنبور می گوید انبور )
3- خرابگویی:
این مشکل به نسبت شایع تر است و به شکل های مختلفی دیده می شود . لیسپ یکی از شایع ترین اختلالات تلفظی است .
لیسپ چیست؟
لیسپ یک اختلال در تلفظ صداهایی مثل / س / و / ز / است ( خرابگویی ). این اختلال دارای دو نمونه رایج زیر است:
- نوک زبان برای گفتن / س / و/ ز/ بین دندانها قرار می گیرد . در این حالت نوک زبان در حین ادای این صداها قابل دیدن است.
- در نوعی دیگر هوا به جای اینکه از جلوی دهان خارج شود از کناره های زبان فرار می کند که البته فقط مخصوص صداهای / س / و/ ز/ نیست و می تواند در مورد صداهای / چ ج ژ ش / نیز اتفاق بیفتد.
آیا درمان تلفظ حرف “ز” در بزرگسالان، نتیجه بخش خواهد بود؟
قطعا بله، هرچه سن فرد بیشتر شود احتمال درمان خود به خودی کمتر خواهد بود و درمان طولانی تر خواهد بود با این وجود مشکل تلفظ حرف ز در تمامی سنین درمان قطعی دارد.
[نوشته پیشنهادی : درمان نوک زبانی حرف زدن]
راهکارهای درمانی تلفظ صحیح حرف ز
4 راهکار پیشنهادی زیر می توانند به درمان تلفظ صحیح حرف “ز” کمک کنند:
1- مراجعه به گفتار درمانی:
آسیب شناسان گفتار و زبان ( گفتار درمانگران ) ، تنها متخصصانی هستند که برای ارزیابی و درمان اختلالات گفتار و زبان آموزش های دانشگاهی دیده اند. در زیر مراکز گفتار درمانی لیستی از مطب های آسیب شناسان گفتار و زبان به تفکیک شهر آورده شده است.
مراکز گفتار درمانی | لیست کلینیک ها و مراکز گفتاردرمانی کشور
2-نرم افزار تولید بیان نسخه خانگی
یک نرم افزار گفتار درمانی دارای تاییده از انجمن گفتار درمانی که بصورت ویدیوئی حروف فارسی را در تمامی سطوح “صدا ، هجا و کلمه آموزش می دهد. استفاده از این نرم افزار در کنار جلسات گفتاردرمانی بسیار مفید خواهد بود.
با تهیه این نرم افزار مفید می توانید در خانه تلفظ حرف ز را تمرین کنید. تلفظ ویدیویی حرف ز در سطح صدا از ناحیه دهان گفتار درمانگر بصورت آهسته و مشخص چندین بار پخش می شود. پس از آن بصورت اصولی آموزش ویدیویی این صدا را در بخش ها ( هجا ها ) آموزش داده می شود. پس از هجا آموزش تلفظ صحیح حرف ز در کلمات آموزش داده می شود. این نرم افزار همچنین برای دقت شنیداری و تمییز شنیداری این صدا ( می بایست اول دقت شنیداری و تمییز شنیداری این صدا با صدای اشتباه را به فرد یاد داد.) تمرینات بسیار مفیدی دارد.
3- جایگاه تولید :
در این تصویر جایگاه صحیح حرف “ز ” در زبان فارسی می بینید.(این تصویر از نرم افزار تولید بیان گرفته شده است)
4- تمرینات تلفظ ز:
تمرینات زیر می توانند به تلفظ صحیح حرف “ز” کمک کنند:
تمرین 1: ثابت نگهداشتن زبان پشت دندانهای پایین
برای اینکار نوک زبان خود را پشت دندانهای پایین، جایی که لثه به دندانها می رسد نگهدارید.سعی کنید زبانتان به طرفین منحرف نشود. سپس با تلاش کنید تا صدای ز را تولید کنید.
تمرین 2: لبخند زدن جلوی آیینه
جلوی آینه بایستید، به آرامی لبخند بزنید، بطوریکه ردیف دندانهایتان را ببینید. زبان را (مثل تمرین قبل) پشت دندانهای پایین بگذارید. سپس آرام و بدون فشار بگویید: ز
دقت داشته باشید که صدای “س و ز” از لحاظ تولید و تلفظ کاملا شبیه به هم هستند تنها تفاوت صدای ز این است که در هنگام تولید حنجره می لزرد و صدا واکدار می شود.
صحبتی با والدین:
“خیلی از کودکان نوک زبونی حرف می زنند و با این حرف زدن شیرین کودکانه، دل بزرگترا رو می برند!”. اما بد نیست بدانید که نوک زبونی حرف زدن شاید تا 4 و 5 سالگی کودک را در نظر دیگران دوست داشتنی تر بکند. ولی بعد از آن یک اختلال گفتاری محسوب می شود که نیاز به گفتار درمانی دارد.
در بعضی موارد ممکن است این اختلال کودک، همزمان با رشد او کمرنگ و پس از مدتی ناپدید شود ولی در غیر این صورت به والدین پیشنهاد می شود که برای درمان این اختلالات اقدام کنند. همچنین توصیه می شود، این کار را به تاخیر نیاندازند. چرا که اختلال می تواند باعث کم رویی کودکتان شود و این کم رویی ممکن است در آینده ( حتی با رفع مشکل تلفظ او ) جزئی از شخصیت او شود.
معجزه گفتار درمانی:
گفتار درمانی کودکان می توانند بصورت مستقیم و یا غیر مستقیم دنبال شود. تنها متخصص برای درمان اختلالات گفتار و زبان و لکنت زبان گفتار درمانگر می باشد. در سامانه جستجوی مراکز گفتار درمانی ما لیستی از بهترین مطب های گفتار درمانی جمع آوری کردیم که می توانید براساس شهر و تخصص مورد نظر خود مطب گفتار درمانی را به همراه آدرس و شماره تلفن پیدا کنید. همچنین در برگه گفتار درمانی مطالب طبقه بندی شده از گفتار درمانی کودکان و گفتار درمانی بزرگسالان جمع اوری کردیم.
کانال تلگرام گفتار درمانی
کانال تلگرامی گفتار درمانی بر روی تلگرام راه اندازی شد. اکنون می توانید برای دریافت اخبار، مطالب مفید گفتار درمانی، معرفی محصولات جدید گفتار درمانی و اطلاع از تخفیف ها به سادگی و رایگان، عضو کانال گفتار درمانی هوش کالا شوید و دوستان خود را نیز به کانال تلگرام گفتار درمانی هوش کالا دعوت کنید. بعد از ورود به لینک زیر ( کانال گفتار درمانی) بر روی دکمه Join کلیک کنید!